7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
1/271
C . B A C A L B A S A
c u r e s t i l
a l i c i c a a l a
V O L 3 - 1 9 0 1 1 9 1 0
e d i f i a
2 . 1 = r
. . . . .
-
.
j
O l
-
;
I f
1 1
.
I T
1 4 "
r :
1 , 3
g i r A l
_ 1 ,
- 1
$ .
3 . .
-
A 0
1 1 1
I t
I 1
1 .
i "
7 6 1 1 1
I
: F i g f A P I
1 1
0 1 1 1 -
1 1
: " :
7 "
't o
_
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
2/271
C O N S T A N T I N B A C A L B A S A
B U C U R E S T I I
D E A L T A D A T A
1 9 0 1 1 9 1 0
V O L . I I I
E D I T I A I I
- B U C U R E U I
E D I T U R A Z I A R U L U I U N I V E R S U L " S . A _
S t r a d a B r e z o i a n u N r . 2 3 - 2 5
1 9 3 6
-
l i t i '
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
3/271
A N U L 1 9 0 1
A m d a t , i n v o l u m u i I I . a i n a l m a r e d e s v o l t a r e f a p t e l o r
p e t r e c u t e d e l a i n c e p u t u l l u i 1 8 9 g l a i n c e p u t u l l u i 1 9 0 1 , d e -
o a r e c e n i c i o g u v e r n a r e n ' a f o s t m a i a g i t a t k m a i p l i n 5 , d e i n -
c i d e n t e r a s u n t o a r e s i d e g r e u t E t i c a g u v e r n a r e a c o n s e r v a t o -
r i l o r I n a c e s t i d i n u r m l d o i a n i .
T o t f e l u l d e i n t a m p l a r i g r a v e s i c o m p r o m i t t o a r e . M a i i n t a i
s e c e t a c u u n a d i n c e l e m a i g r e l e s i t u a t i f i n a n c i a r e ; a p o i r a s -
c o a l a d e l a S l a t i n a c u i m p u s c a r e a t a r a n i l o r ; a f a c e r e a H e l l i e r
d e s t i n a t s r n e a s c a m a n d r i a n a t i o n a l a ; a s a s i n a t e l e b u l g a r e s t i ;
r s c o a l a t u i c a r i l o r ; i i n p o z i t e l e c e l e d u r e r o a s e , e t c .
A p o i f r a m a n t A r i l e d i n f a m i l i a c o n s e r v a t o a r e a u a v u t c a r a c -
t e r u l u n o r l u p t e d e e x t e r m i n a r e s i a u p u s i n l u r n i r a a m b i t i l e
t i v a l i t t i l e c a r e , p e s t e u n n u m a r m a l r g i n i t d e a n i , t r e b u i a u ,
i n c h i p f a t a l , s a d u c a l a d o s f i i n t a r e a p a r t i d u l u i .
C e e a c e
s ' a
i i n t a m p l a t .
P a r t i d u l l i b e r a l a r m a i f i e a m a s I n c a m u l t i a n d : i n o p o z i t i e
d a c a c o n s e r v a t o r i i n ' a r f i a v u t i n s a n u l l o r g e r m e n i i d i s o l u -
t u n e d .
L a 2 4 F e b r u a r i e s ' a d a t u n b a n c h e t i n o n o a r e a l u i C a -
r a g i a l e s p r e a i s e s a r b t o r i 2 5 a n i d e a c t i v i t a t e l i t e r a r k A u
l u a t p a r t e n u m e r a s i a r t i s t , l i t e r a t i , z i a r i s t i
i a l t i n t e l e c t u a l i .
B a n c h e t u l a f o s t p r e z i d a t d e b a t r a n u l a v o c a t P e t r e G r d i s t e a n u .
A u v o r b i t : T a k e I o n e s c u , B a r b u D e l a v r a n c e a , A . C i u r c u ,
T a n a s e C a n t i l i , d r . U r e c h i e , C . M i l l e , A u r e l I l i e s c u , J . T h . F l o -
r e s c u , c d p i t a n M r d r e s c u , I o n N d o u l e s c u , M r c u l e s c u s i B r e -
z e a n u a r t i s t d e l a T e a t r u l N a t i o n a l , G . R a n e t t i , R a d u R a s e t t i ,
D u t e s c u , P a u l i a n , e t c .
A f o s t u n b a n c h e t d e l i c i o s , s c a n t e i e t o r d e v e r v k c a r e , s f a r -
s i n d u - s e o f i c i a l l a o r a 1 2 a u r m a t n e o f i c i a l p a n g / l a z i v a
D i n c u v a n t i r i l e r o s t i t e , e s t e d e s u b l i n i a t a c e l a a l l u i T a k e
I o n e s c u , c a r e a s p u s
C a , i n r e a l i t a t e t e a t r u l r o m n e s c a
i n c e p u t d e l a C a r a g i a l e .
a l b a .
s i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
4/271
4
E r a a t a t d e i g n o r a n t T a k e I o n e s c u ? D e l o c . T a k e I o n e s c u
e r a u n c l i b a c d u . E l s e a f l a a t u n c i i n p e r i o a d a d e a s c e n s i u n e
d e t s f a c u s e a m a n d o u a a r i p i l e , a c u m e r a h o t a r i t s a - s i r e c r u -
t e z e , c u o r i c e p r e t , p a r t i z a n i p e r s o n a l i . D e a c e e a a l a u d a t e x c e -
s i v p e C a r a g i a l e p e c a r e v o i a s a s i - I a t r a g a D a r C a r a g i a l e e r a
o f i r e d e o e x t r e m a m o b i l i t a t e ; i n n i c i u n l o c n u - i p r a c e a s
s t e a p r e a m u l t . D e a c e e a d i b a c i a l u i T a k e I o n e s c u a l o s t l a r d .
u r m a r l i .
P e c a n d g u v e r n u l c o n s e r v a t o r a a v u t d e l u p t a t c u m a r i
g r e u t a t i i c u m u l t e o s t i l i t a t i l a u n t r i c e c h i a r d i n p r i m a z i
c o n s t i t r u i r i i s a l e , p r i n c o n t r a s t c a b i n e t u l S t u r z a
m u l t u m i t a
c o n c e n t r a r i i l i b e r a l i l o r a v u o g u v e r n a r e
D i m i t r i e S t u r z a p u t u p u r c e d e l a
i n s t a l a r e a g u v e r n u l u i
a d m i n i s t r a t i u n e i s a l e s i p u t u l u c r a , n e s t a n j e m t , l a a l c a t u i r e a
p r o g r a m u l u i d e e c o n o m i i .
D a r g u v e r n u l l i b e r a l m a i f u a j a t a t s i d e l i p s a u n e i o p o z i -
t i u n i s e r i o a g e f i i n d c a g i u j a d e c a p e t e n i e a c o n s e r v a t o r i l o r s i a
j u n i m i s t i l o r e r a s a s e s f a s i e i n t r e e i s i s a c a u t e a s e i n t a r i
u n i t i n p a g u b a c e l o r l a l t d .
I n d a t a d u p a c a d e r e a c a b i n e t u l u i C a r p , g e n e r a l u l L a h o v a r i
s i N i c o l a e F i l i p e s e u s e r e t r a g d i n c o m i t e t u l e x e c u t i v a l p a r t i -
d u l u i c o n s e r v a t o r . A s a c a ) g u v e r n u l n u d u c e n i c i o g r i j a . C e v a
m a d i m u l t , d i n d i f e r i t e p a r t
i p a r t i d e p r i m e s t e p r o p u n e r i d e
c a r t e l a r e i n a l t g e r i s i d e p a s u i r e a u n o r c a n d i d a t u r i i n d e p e n -
d e n t e .
T a k e I o n e s c u e s t e n e o b o s i t p e n t r u c a s a a t r a g a p e u n i i d i n -
t r e c o n s e r v a t o r i i r a m a s i l a n g a P e t r o C a r p . C e l d i n t a i p e c a r e
i z b u t e s t e s a - 1 a t r a g a e s t e g e n e r a l u l L a h o v a r i c a r e i n z i v a d e 1 2
F ' e b r u a r i e l a C a m e r a , e r a f u r i o s p e n t r u c P e t r e C a r p h o t a r i s e
e a m i n i s t r i s a n u i a p a r t e l a v o t .
A s t a e s t e o p r o s t i e I
s t r i g a g e n e r a l u l , r o s u d e m a n i e .
G e n e r a l u l L a h o v a r i , d e s i o m i n t e l i g e n t , a v e a u n f e l d e i n -
t e l i g e n t a u s u r a t i c a , t a r c a t d e s p r e c a r a c t e r e r a d e p a r t e d e a
a v e a s t a t o r n i c i a f r a t e l u i s a r i A l e x a n d r u . G e n e r a l u l L a h o v a r i
a v e a p o r n i r i i m p u l s i v e , a v a n t u r i d e i n i m a , d a r p u t e a f i o j u -
c a r i e i n m a m a u n u i o m m a i i n t e l i g e n t . D e a c e e a n u i - a t r e b u i t
m u l t l u i T a k e I o n e s c u c a s a i - 1 s c o a t a d i n p a r t i d u l l u i C a r p .
P r e t e x t u l a f o s t g s i t i n h o t a r i r e a l u i C a r p d e a p r i m i c a n -
d i d a t u r i l e o f i c d a l e o f e r i t e p a r t i d u l u i s a u d e D i m i t r i e S t u r z a .
T a k e I o n e s c u s i m t e a c a f a m i l i a L a h o v a r i n u v a p u t e a
m a n e m u l t t i m p i m p a r t i t a s i c , o r i I o n v a a t r a g e p e J a k , o r i
J a k v a a d u c e l a e l p e I o n ; s p r e a e v i t a o s u r p r i n d e r e a f a c u t t o t
c e e r a d e f a c u t c a s a - 1 i a p e g e n e r a l .
G e n e r a l u l e r a v a n i t o s , d e a c e e a c a n d T a k e I o n e s c u i - a p r o -
g
i s i
l i n i a t i t i .
s i
l a , -
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
5/271
5
- p u s m o s t e n i r e a s e f i e i d u p a G h e o r g h e C a n t a c u z i n o c a t s i s e f i a
C a p i t a l e i , a p a r a s i t r e p e d e p e C a r p .
L - a p a r a s i t p e C a r p s u b c u v a n t c i n j o s e s t e p a r t i d u l c o n -
s e r v a t o r p r i r n i n d c a n d i d a t u r i l e i n P a r l a m e n t o f e r i t e d e g u v e r -
n u l l i b e r a l .
I n t r ' o n o a p t e , d u p a p l g n u i r e a l u i T a k e l o n e s c u , s e f i i d e
c u l o r i a i C a p i t a l e i , i n c a p c u n e n e a I a n c u B r a t e s c u , s e f u l c u -
l o a r e i d e . V e r d e a e l e c t o r a l i t a t d i c o n s e r v a t o a r e , s e i n t r u n e s e
c h e a r n a i n t r e e i p e g e n e r a l N o a p t e i s t o r i c a p e n t r u u n p a r t i d
c a r e v i e t u i a c e i d i n u r m a a n i . C a c i d e l a 1 9 0 1 l a 1 9 1 6
c a n d
d e f a p t , p a r t i d u l c o n s e r v a t o r s ' a s c i n d a t p e n t r u c a i n c u r a n d
s c l i s p a r a
n u m a i e r a u d . e c a t , 1 5 a n i . I n a c e a s t a i n t r u n i r e
g e n e r a l u l e s t e p r o c l a m a t s e f a l C a p i t a l e i
i v i i t o r s e f a l p a r t i -
d u l u i . I n t r u n i r e a s e s p a r g e i n s t r i s r a t e l e :
T r a i a s c a s e f u l n o s t r i l T r a i a s c a K r o n p r i n t u l p a r t i d u l u i
c o n s e r v a t o r
T a k e I o n e s c u a r g u m e n t a s e g e n e r a l u l u i e
i n
p a r t i -
d u l l u i C a r p n u v a p u t e a a j u n g e n i c i o d a t a l a s e f i e , c a c i M a r -
g h i l o m a n 1 1 s t a i i n c a l e , p e c a n d i n p a r t i d u l l u i C a n t a c u z i n o
n i m e n e a n u - i v a t a i a d r u m u l . S i a s t f e l f a r s a a f o s t j u c a t a .
L o v i t u r a e r a d e s t u l d e d u r e r o a s a p e n t r u p a r t i d u l c a r p i s t
s i p e n t r u N i c o l a e F i l i p e s c u , i n s p e c i a l .
C a r p , s p r e a s e r a t h u n a p e b a t r a n i , f a c u g r e s e a l a s a p r i -
m e a s c a c a n d i d a t u r i l e o f i c i a l e a l e g u v e r n u l u i . L i b e r a l l i , s p r e a
i n t r e t i n e d i v i z i u n e a i n t r e c o n s e r v a t o r i , i n l e s n i i n t r a r e a c a t o r v a
j u n i m i s t i i n P a r l a m e n t .
C u c h i p u l a c e s t a l a s a u s a s e c r e a d a c . p a r t i d u l l u i C a r p ,
h i n d o f i c i a l r e p r e z e n t a t i n P a r l a m e n t v a v e n i l a p u t e r e d u p a
g u v e r n u l S t u r z a . D e a c i o l u p t a i n v e r s u n a t i n t r e a m a n d o u a
r a m u r i l e c o n s e r v a t o a r e c a r e s e s f a r s i p r i n i n f r a n g e r e a l u i C a r p .
D a r a c e s t a , i n d i g n a t d e p r o c e d a r e a l u i C a n t a c u z i n o - T a k e
I o n e s c u f a t a d e e l , n u m a i c a l c u l a u r m a r i l e , c i p r i n s d e m a n i a
l u i c a i
c l e s f a t u r i l e c e l o r d i n a p r o p i e r e , f a c u c a r t e l u l .
I n t i m p u l a c e s t a , g u v e r n u l p r e g a t e a a l e g e r i l e t o t d u p a v e -
c h i u l m o d e l a l c a n d i d a t u r t i l o r o f i c i a l e , i a r D i r n i t r i e S t u r z a a l -
c a t u i a b u g e t u l i n t e m e i a t p e m a r i e c o n o m i i .
I n n o a p t e a d e 2 6 s p r e 2 7 F e b r u a r i e o c r i m a c a r e a f a c u t
m u l t s g o m o t s ' a s a v a r s i t i n s t r . I c o a n e i N r . 1 5 .
L a o r e l e 1 0 j u m . c o m i s a r u l B e c a r i a n d e l a s e c t i a 9 - a f u i n -
c u n o s t i i n t a t c a o d o a m n a I a r c u , r u c l a a g e n e r a l u l I a r c a , f u -
s e s e a s a s i n a t a d e c a t r e d o i t i n e r i d i n s o c i e t a t e a z i s a
t i n e r i i C a n d i a n o - P o p e s c u , f i u l g e n e r a l u l u i a g h i o t a n t a l r e g e -
l u i
i V l a d o i a n u , f i u l u n u i f o s t c a s s i e r a l p o l i t i e i C a p i t a l e i .
A s a s i n a t a e r a v a c l u v a , f i i c a u n u i v e c h i u p r o f e s o r I a r c u ,
b l i n d " ,
s i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
6/271
6
f e m e e c a r e d e m a i m u l t i a n i d u c e a v i a t a w a r d e g a l a n t e r i e .
F i i n d d a t a s i t u a t i a s o c i a l & a t u t u r o r a c t o r i l o r d r a m e i , a s a -
s i t n a t u l a f c u t z g o m o t i m u l t a s e n z a t i e .
C a n d i a n o a d e c l a r a t d e l a i n t a i u l i n t e r o g a t o r , c s a v a r s i s e
c r i m a p e n t r u p a r a l e . S t i i n d c d d - n a I a r c u l u a s e 1 0 0 l e i d e l a
m a m a s a , s ' a d u s l a d a n s a . V l a c l o i a n u i i a s t e p t a a f a r a . A i n t r a t
l a u c i s a c a p e n t r u a I n t a l n i r e g a l a n t k s ' a u a s e z a t l a m a s k
a p o t i f e m e e a s ' a d u s l a p i a n o s i a c a n t a t . A t u n c i C a n d i a n o a
s c o s u n p u m n a l
i
l ' a i n f i p t i n s p a t e l e v i c t i m e i . L o v i t u r a a
f o s t a t a t d e t a r e c a m d n e r u l s a r u p t . V a z a n d a c e a s t a . c r i m i -
n a l u l a l u a t l a m a d e o t e l s i a i n f i p t - o t o a t a i n s n a t e l e f e m e e i ;
a p o i a s c o s c u t i t u l
i v a z a n d c v i c t i m a m a i d d . * s e m n e d e
v i a t a , a s t r a p u n s - o d i n n o u , a p o i a s a r i t p e g e a m .
C r i m i n a l u l a c o m i s c r i m a f i i n d d e s b r a c a t c u t o t u l d e h a i n e ,
d e a c e e a a l b i t u r i l e i i e r a u d e s u s p a n d j o s , p l i n e d e s a n g e , i a r
h a i n e l e f a r a i n i c i o p a t a .
A d o u a z i .
l a c o n f r u n t a r e a c u c a d a v r u l ,
C a n d i a n o
f i i n d
i n t r e b a t d e p r o c u r o r c e i m p r e s i e i i f a c e c a d a v r u l . a r a s p u n s
I n l i m b a f r a n c e z a :
O n d i r a i t q u e c ' e s t u n e v a c h e e g o r g e . . . ( S ' a r z i c e c a e
o v a c a m a c e l d r i t a . ) .
A p o i a p o v e s t i t c r i m a .
E a m ' a p o f t i t l a m a s k d a r n ' a m v o i t s a m a n a n c n i c i s
b e a u , c a d m a t e m e a m s a n u - m i p i e r d c u r a j u l .
A m l a s a t - o s a i m a n a n c e . f i i n d c a , v e d e a m c a - i e f o a m e . A p o i
s p u s : S c o a t e - t i r o c h i a , d e s b r a c a - t e , d r a g d , v r e a u s a - t i
a d m i r c o r p u l t a u f r u m o s , v r e a u s a d m i r f o r r n e l e a d m i r a b i l e
a l e c a r p u l u i t a u , p l a c a t a t d e m u l t " . S i e a s i - a s c o s r o -
c h i a
i s ' a a s e z a t l a p i a n o .
A r d e a I n m i n e . I n a c e s t m o m e n t . d o r i n t a d e a - m i i n f i g e
p u m n a l u l i n s p i n a r e a e i r o t u n d a s i g r a s a .
M ' a m d u s M e e t l a p a r d e s i u l p e c a r e - I l a s a s e m p e s c a u n i n
c a s k a m s c o s d i n b u z u n a r s t i l e t u l s i a m p u s t e a c a p e m a s a i n
s u f r a g e r i e ,
1 , c h i p & a c e e a , m ' a m a p r o p i a t i n c e t d e d a n s a . a m
p r i v i t - o b i n e d e a p r o a p e c a s , a l e g l o c u l u n d e s d a u l o v i t u r a .
M a t e m e a m s o l o v e s c I n f a t a , f l i n d c a s e p u t e a s a n u o l o v e s e
b i n e , O . r e z i s t e
i s a s e I n c i n g a o l u p t a p r i g a i n t r e n o i .
A m r i c l i c a t p u n m a l u l , m ' a r n r e p e z i t a s u p r a e i , i - a m p u s o
m a m a i n c e a f a , p i c i o r a l d r e p t p e m i j l o c u l t r u p u l u i
i a s a , c u m
s t t e a a p l e c a t a p e p i a n o , c u m a i m d r e a p t a a m l o v i t c u p u t e r e .
S m u c i n d u - s e d i n m a i n i l e m e l e , m i s ' a r u p t m a n e r u l p u m n a -
l u l u i . N ' a m s c a p a t , f r i s k u n s i n g u r m o m e n t . A m t r a n t i t - o j o s
p e s c n d u r i c u f a t a i n j o s , m ' a m p u s c u g e n u n c h i i p e e a s i
1 - a m a p l i c a t o a d o u a l o v i t u r c u s t i l e t u l f d r d , m a n e r , d a r
c a r i - m i
1 - a m
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
7/271
7
a , 7 a , d e b i n e c a a i n t r a t p a n d l a c a p t u l c e l a l a l t . I n a c e l a s t i m p ,
p e n t r u c a O . n u s t r i g e ,
i a d a d e ' s t i r e s e r v i t o a r e i , i - a m d e s -
c h i s g u r a c u m i l l e , i - a m a p u c a t b i n e l i m b a
i a m t r a s - o c u
p u t e r e p a n a c e n ' a m a i m i s c a t . M ' a m u i t a t b i n e l a e a , n u m a i
d d e a n i c i u n s e m n d e v i a t a .
N ' a i a v u t r e l a t g i u n i c u e a m a i n t e d e a o l o v i ?
D e l o c ; m i - e r a t e a m & s a n u m a m o l e s e s c
i s a . , n u a m
d e s t u l a , e n e r g i e .
A t a t s a n g e r e c e i n p o v e s t i r e , d i n p a r t e a u n u i e l e v d e l i c e u ,
i n f a t a c a d a v r u l u i f e m , e e i p e c a r e o o m o r i s e , a r a t a d e s t u l d e
l a m u r i t . c a a s a s i n u l e r a u n d e g e n e r a t n e r e s p o n s a b i l .
I n l u m e a p o l i t i c a f a c e o a r e c a r e s e n z a t i e o t e l e g r a m a p e
c a r e G h e o r g h e M a r z e s c u , f r u n t a s l i b e r a l d i n I a s i s i f o s t m i -
n i s t r u d e m a i m u l t e o r i , a a d r e t s a t - o r e g e l u i . G h e o r g h e M a r -
z e s c u a t a c a s e d e m a i m u l t e o r i p e r e g e p r i n z i a r e
i b r o s u r i ;
a c u m f i i n d g r e u b o l n a v a t r i m i s r e g e l u i o t e l e g r a m & d e d e v o -
t a m e n t , c e r a n d u - s i i e r t a r e p e n t r u p u r t a r e a s a d i n t r e c u t
i a s i -
g u r a n d d e l e a l i t a t e a c o n v e r t i r e i s a l e i n a c e l e c l i n e s u p r e m e .
P e s t e c a t e v a z i l e , l a m i j l o c u l l u n e i l u i A p r i l i e 1 9 0 1 , G h e o r -
g h e M a r z e s c u a m u r i t .
D e f u n c t u l e r a p r o f e s o r l a f a c u l t a t e a d e d r e p t d i n I a s i , o m
p o l i t i c c u v a z a . i e f u l u n e i i n s e r n n a t e g r u p a r i p o l i t i c e d i n
l o c a l i t a t e . E r a c u n o s c u t c a c e l m a i p u t e r n i c e l e c t o r a l M o l d o v e i .
A n u l 1 9 0 1 t r e c e f a r & i n c i d e n t e i n s e m n a t e , i a r g u v e r n u l
n u a r e o p o z i t i e . C h i a r c e l e m a i v i o l e n t e z i a r e s u n t s U i t e s , f i e
c a l m e . P r i m a r a l C a p i t a l e i e s t e a l e s P r o c o p i e D u m i t r e s c u , u n
b a t r a n l i b e r a l l i p s i t d e o r i c e a c t i v i t a t e , i n s 4 u n o r n b o g a t i c u
t r e c e r e i n p a t u r a b u r g h e z i e i c o m e r c i a l e .
I n z i v a d e 5 M a i 1 9 0 1 a m u r i t l a v a r s t a d e 6 8 a n i u n a -
d e v a r a t t i p a l B u c u r e s t i l o r , b a t r a n u l G r i g o r e E l i a d z i s s i C a r -
c i u m a r e s c u .
V i a t a a c e s t u i o m a f o s t f o a r t e a g i t a t t i ,
i
f o a r t e a v e n t u -
r o a s a .
L i p s i t d e a v e r e i c u t o t u l i n c u l t d a r i n t e l i g e n t s i m a i p r e -
s u s d e t o a t e f o a r t e e n e r g i c , I n t i n e r e e a f o s t c o r e c t o r l a z i a r u l
R o m d n u l a l l u i C . A . R o t s e t t i .
D i n t i m p u l c a n d e r a c o r e c t o r l a R o m d n u l , a r a m a s u r i n & -
t o a r e a a n e c d o t a :
I n t r ' o z i v i n e I n r e d a c t i e a d v o c a t u l
G r i g o r e
V u l t u r e s c u ,
c a r e - I v e d e f a c a n d c o r e c t u r i l e .
f a r & 4 c l a s e p r i m a r e ,
1 1 i n t r e b a I n z e f l e m e a :
D a r c u m f a c i t u , m a G l i g o r e , c o r e c t u r a , f i i n d c a n u a i
I n v a t a t g r a m a t i c a ?
F o a r t e u s o r , r a s p u n d e C a r c i u m a l r e s c u . C i t e s c s i c a n c l
$ t i i n d u - 1
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
8/271
8
i n c e p s o b o s e s c p u i v i r g u l a , d a c a o b o s e s c m a i m u l t p u i p u n c t
v i r g u l a . ; i a r c a n d m a h i e c p u i p u n c t .
U r m a n d n o r o c u l p a r t i c l u l u i l i b e r a l a a j u n s c a s f i e a n t r e -
p r e n o r u l c h e i u l u i p o r t u l u i B r a i l a d e u n d e s ' a a l e s c u u n l u n g
p r o c e s c a r e a d u r a t n e n u m a r a t i a n i , d a r d e p e u r m a c a r u i a
i - a r a m a s o a v e r e d e s t u l d e b u n a .
C a n d a m u r i t e r a p r o p r i e t a r u l l u i E n g l i s h - H o t e l d i n p i a t a
T e a t r u l u i s i a u n e i c a s e I n f a t a B a i l o r E f o r i e i .
D e p e u r m a l u i C a r c i u m a r e s c u a u r a m a s I n c a
i a l t e a -
n e c d o t e .
I n t r e a l t e l e , p e c a r i d i s e r e s t a u r a E n g l i s h - H o t e l , s u p r a v e -
g h e a l u c r a r i l e d e p e p l a t a T e a t r u l u i c u u m b r e l a d e s c a r e l a
s p i n a r e .
I n a c e i a s t i m p s e r e p a r a s i h o t e l u l O t e t e l e s a n u .
U n p r i e t e n I I v e d e , s i s e a p r o p i e :
C o a n e G r i g o r e , a i v a z u t c e f r u m o a s e s u n t b a l c o a n e l e d e
l a 9 t e t e l e s a n u ; d u r n n e a t a d e c e n ' a i p u s h o t e l u l u i d u m i t a l e
b a l c o a n e l a f e l ?
S i E l i a d , u i t a n d u - s e d e s u s , i i r a s c u n s e d i s p r e t u i t o r :
L a O t e t e l e s a n u e f e r f o u r j a t d o m n u l e , l a m i n e e m a r -
m o r a d e C a r a r i a .
O d a t a I i i n t a l n e s c l a C o n s t a n t a p e t e r a s a C a s i n o u l u i . S e d e a
i n t e u n f o t o l i u r e z e m a t p e u m b r e l a . C i n e v a s e a p r o p i e
i i n t r a
I n v o r b a .
F r u m o a s a u m b r e l a , C o a n e G r i g o r e , d e u n d e a i l u a t - o
L o n d o n . . .
D a r s i g h e t e l e s u n t f o a r t e f r u m b a s e ; t o t d e a c o l o s u n t ?
L o n d o n . . .
D a r m a c f e r l a n u l u n d e l ' a i f a c u t ?
L o n d o n
G r i g o r e E l i a d a v e a o m a r e a d m i r a t i e p e n t r u t o t c e e r a
e n g l e z e s e , d e a c e e a :
i m b r c a m i n t e , i n c a l t a m i n t e , m o b i l e , t o t
a d u c e a d i n A n g l i a . D e a c e e a i h o t e l u l u i s a u i ' a d a t n u m e l e E n -
g l i s c h H o t e l " .
A f o s t I n a d e v a r , u n t i p a l B u c u r e s t i l o r .
L a n r i m a r i a C a p i t a l e i s e i n t a m p l a u n s c a n d a l . C o n s i l i e -
r u l c o m u n a l C i o c a n e l i a c u z a n d p e D . R o c c o , d i r e c t o r u l a c c i z e -
l o r c o m u n a l e , c a a c o m i s d e f r a u d a l r i , a c e s t a v i n e l a c o n s i l i u ,
s e i n c a e r a c u C i o c a n e l i . A f o s t o W a t a e i n r e g u l a ; i a r R o c c o a
l o s t a r e s t a t l a V a c a r e s t i .
D i m i t r i e R o c c o e r a u n v e c h i u z i a r i s t c o n s e r v a t o r n u m i t
d i r e c t o r a l a c c i z e l o r d e c a t r e B a r b u D e l a v r a n c e a .
L a 1 7 I u n i e 1 9 0 1 s ' a i n a u g u r a t I n B u c u r e s t i s t a t u i a l u i
A l e x a n d r u L a h o v a r y , p e p l a t a d i n e a l e a D o r o b a n t i . A u v o r b i t
e i
p i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
9/271
9
r e p r e z e n t a n t i d i n a m a n d o u a t a b e r e l e c o n s e r v a t o a r e : G h e o r g h e
C a n t a c u z i n o , g e n e r a l G . M a n u , T a k e I o n e s c u , g e n e r a l L a h o -
v a r y , N . F i l i p e s c u .
0 a d u n a r e a a c t i o n a r i l o r B a n c e i N a t i o n a l e a p r o n c o n -
v e n t i u n e a i n c h e i a t a d e B a n c a c u g u v e r n u l .
T r i n a c e a s t a c o n v t n t i e B a n c a a c o r d a s t a t u l u i u n i m p r u -
m u l t d e 1 5 m i l i o a n e l e i s i p r i m e s t e p r e l u n g i r e a p r i v i l e g u l u i
e i p e I n c a 1 0 a r i i p a n a l a 1 9 2 0 .
J u n i m i s t i i i n s p e c i a l , c o m b a t c o n v e n t i a c u p u t e r e . L a a d u -
n a r e a a c t i o n a r i l o r a c o m b a t u t c o n v e n t i a T e o d o r R o s , e t t i , f r u n -
t a s j u n i m i s t .
C u m a m s p u s a n u l 1 9 0 1 t r e c e i n l i n i s t e , f a d O A m e i u n
f a p t m a i d e o s e b i t .
I n f a t a o p o z i t i e i c o n s e r v a t o a r e c a r e s e s f a s i e z i l n i c , p a r t i -
d u l l i b e r a l p r o f i t & d e b i n e f a c e r i l e p u t e r e i . G u v e r n u l p r e z i n t a
p r o e c t e l e s a l e d e l e g i p e n t r u a m e l i o r a r e a c r i z e i f i n a n c i a r e , r e -
m e d i u l s a u f i i n d e c o n o m i i l e b u g e t a r e , e c o n o m i i l e l a t o a t e d e -
p a r t a m e n t e l e , e c o n o m i i l a a r m a t , r e d u c e r i d e s a l a r i i s i d e s -
f i i n t a r i d e f u n c t u n i .
S e i n t e l e g e c a o a s t f e l d e p o l i t i c a v a r i d i c a l e p e c i e m u l t e
n e m u l t u m i r i i n t a x a s i v a a l i m e n t a c a r n o a n i i l e o p o z i t i e l . D a r
p a n a a t u n c i m a i v a .
D e o c a m d a t a i n p a r l a r n e n t n ' a u p u t u t i n t r a d e c a t g r e - o 3 - 1
j a n i m i s t i
P e t r e C a r p , M a r g h i l o r n a n
i a l i v r e - o d o i , i a r c o -
r i f e i i c e l u i l a l t p a r t i d c o n s e r v a t o r a u c a z u t t o t i i n a l e g e r i . N i c i
s e f u l G h e o r g h e C a n t a c u z i n o , n i c j T a k e I o n o s c u n ' a u p u t u t f i
C h i a r
i l a a l e g e r i l e p a r g a l e , c o r e d e o b i c e i u i n R o m a n i a
e r a u a l e o p o z i t i e i , C a n t a c u z i n o e b a t u t l a P r a h o v a , i n c e t a t e a
l u i e l e c t o r a l a , i a r T a k e I o n e s c u e b a t u t l a R o m a n a t i . O p o g t i a
e I n c a p r e a s l a b a , i a r o p i n i a p u b l i c a n ' a f c x s t i n c a n e m u l t u m i t a .
- - I n z i v a d e 7 I u n i e a v i z i t a t S i n a i a f e l d m a r e s a l u l B e c k ,
s e f u l s t a t u l u i - m a j o r a l a r m a t e i a u s t r i a c e , i n s a t i t d e a l t i
1 0
o f i t e r i .
V i z i t a a d u r a t n u m a i c a t e v a o r e ;
t o t u s i i s a d a t o m a r e
i m p o r t a n t p o l i t i c a . M a i a l e s p r e s a d i n A u s t r o - U n g a r i a a r e -
l e v a t a c e a s t i m p o r t a n t a c u a r t i c o l e m e n i t e s f a c a s e n z a t i e .
T n t r e a l t e z i a r e N e u e F r e i e P r e s s e " d i n V i e n a , o c u p a n d u - s e
d e a c e a s t a v i z i t t i , d e c l a r a c a i n t e l e g e r e a d i n t r e A u s t r o - U n g a r i a
s i R o m a n i a a a j u n s a t a t d e d e p a r t e i n c a t i n c h e i e r e a u n e i a -
l i a n t e m i l i t a r e i n t r e a m a n d o u a s t a t e l e n ' a r a m a s d e c a t o c h e s -
t i u n e d e t i m p .
A c e s t l i m b a g i u a p r o d u s l a B u c u r e s t i s e n z a t i u n e I n c e r c u -
:
a l e s i .
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
10/271
1 0
r i l e p o l i t i c e , c u a t a t m a i m u l t c . r e g e l e C a r o l e r a p a r t i z a n u i
i n c h e i e r e i u n e i a s e m e n e a a l i a n t e .
A d u c e r e a l a p u t e r e a t a t d e g r a b i t a a l u i D u m i t r u S t u r z a
e r a a c u m e x p l i c a t a p r i n n e c e s i t a t e a a c e s t e i a l i a n t e , D u m i t r u
S t u r z a f i M d o r n u l p o l i t i c , m a i b i n e z i s , s i n g u r u l o m p o l i t i c d i n
R o m a n i a c a r e d i n . c o n v i n g e r e a r f i p u t u t r e a l i z a a l i a n t a ,
D e a l t f e l t o a s t u l r i d i c a t d e r e g e l e C a r o l l a d e j u n u l d a t l a
S i n a i a o f i t e r i l o r a u s t r i a c i e r a d e s t u l d e s e m n i f i c a t i v .
I a t a c u v i n t e l e r e g e l u i :
C u o v i e s a t i s f a c t i u n e s a l u t p e E x c e l e n t a V o a s t r a , i n c o n -
j u r a t d e o f i t e r i i d e e l i t a a i a r r n a t e i i m p e r i a l e
i r e g a l e i n a -
c e s t I o c c a r e a D r i m i t , i n t i m p u r i , o c o n s a c r a t i e s p e c i a t h l p r i n
v i z i t a M . S . I m p a x a t u l u i - r e g e , a u g u s t u l v o s t r u s e f s u p r e m .
M u l t u m e s c c a l d u r o s M a j e s t a t e i S a l e f i i n d c a a b i n e v o i t a
p e r m i t e c a d - v o a s t r a , d o m n i l o r , s a v i n t r u n i t i a s t a z i i n a s a d e
m a r e n u m a r , i m p r e j u r u l m e u .
P r e z e n t a d - v o a s t r a a c i d o n o n a d o v a d a d e e x c e l e n t e l e r a -
p o r t u r i c a r e u n e s c p e R o m a n i a c u p u t e r n i c u l i m p e r i u v e c i n .
I n s u f l e t i t d e s i n c e r a d o r i n t a c a a c e s t e r a p o r t u r i s d s e s t r a n g d
f i m a i M U L T , r i d i c p a h a r u l m e u i n s a n a t a t e a M a j e s t a t e i S a l e
I m p a r a t u l u i s i a b r a v e i s a l e a r m a t e .
P r o v i d e n t a s . p r o t e a g a p e g r a t i o s u l v o s t r u s u v e r a n s i s a - i
a c o r d e I n c a m u l t i a n i
i d e p l i n a p u t e r e
s a n a t a t e p e n t r u f e -
r i c i r e a
i p r o s p e r i t a t e a p o p o a r e l o r s a l e c r e d i n c i o a s e " .
A c e s t t o a s t s e m n i f i c a t i v , p r i n c a r e r e g e l e d e c l a r a s i n c e r a
s a d o r i n t a , d e a s t r a n g e I n c a
i m a i m u l t r a p o r t u r i l e d e p r i e t e -
n i e c u A u s t r o U n g a r i a , a d e s t e p t a t d e o s e b i t a b a g a r e d e s e a m d
s i a c e r c u r i l o r n o a s t r e p o l i t i c e s i a c e r c u r i l o r d i p l o m a t i c e .
C a s r a i s p u n d a a c e s t e i m a n i f e s t a t i u n i , t a r u l R u s i e i t r i m i -
t e i n B u l g a r i a p e c u m n a t u l s a u m a r e l e d u c e A l e x a n d r u M i -
h a i l o v i c i , i n v i z i t l a p r i n c i p e l e F e r d i n a n d .
A c i i s e f a c u
o
g r a n d i o a s a p r i m i r e .
F r i c t i u n e a a u s t r o - r u s e a s c a s e a c c e n t u a .
A g i t a t i a m e s e r i a s i l o r l u a n d p r o p o r t i e m a r e , g u v e r n u l
I n c e p e s a s e i n g r i j e a s c a . 0 c o m i s i u n e e s t e n u m i t a d e c a t r e m i -
n i s t r u l d o m e n i i l o r , V a s i l e M i s s i r , s p r e a e l a b o r a
u n
p r o i e c t
d e l e g e a l m e s e r i i l o r . D i n a c e a s t a c o m i s i u n e f a c p a r t e : E m i l
C o s t d n e s c u , M a t e i C o r b e s c u , V . G . M o r t u n , G . A s s a n , I . G . B i -
b i c e s c u . C . A l i m a n i s t e a n u , D r a g u , T o m a G e o r g e s c u s i T a k e
G e o r g e s c u .
0 i n t r u n i r e a m e s e r i a s i l o r t i n u t a , i n s a l a D a c i a d e g e n e -
r e a z a , i n s c a n d a l s i s e s f a r s e s t e c u i z g o n i r e a l u i T a k e G e o r g e s e u
s e f u l m e s e r i a s i l o r d i s i d e n t i .
p 1
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
11/271
1 1
L a 2 6 I u n i e a m u r i t l a ' M I g o v i s t e g e n e r a l u l A . C a n d i a n o -
P o p e s c u .
G e n e r a l u l a a v u t o v i a t a , d i n c e l e m a i a g i t a t e . E r a n s c u t
l a a n u l 1 8 4 1 . C a o f i t e r d e a r t i l e r i e a p a r t i c i p a t l a d e t r o n a r e a l u i
V o d a - C u z a . L a 1 8 6 7 a d e m i s i o n a t d i n a r r n a t a , f i i n d a t r a s d e
p a s i i m e a ; s e d u c e i n F r a n t a u n d e s t u d i a z a d r e p t u l
I m b r a t i s e a z a p r o f e s i a d e a d v o c a t ;
s e a s e a z a l a P l o e s t i u n d e d
s e m n a l u l r e v o l u t i e i d e l a 1 8 7 0 , p u n a n d u - s e i n c a p u l c e l o r c a r i
a u p r o c l a m a t r e p u b l i c a .
L a 1 8 7 7 e s t e r e p r i m i t i n a r m a t a i p r i m e s t e c o m a n d a b a -
t a l i o n u l u i 2 v a n a t o r i , c a r e l a F l e v n a , f a c e m a r l a c t e d e v i t e j i e
S e r g e n t u l G r i g o r e I o n , c a r e a l u a t u n s t e a g t u r c e s e i n l u p t a ,
f a c e p a r t e d i n b a t a l i o n u l
R a m a n a n d I n a r m a t a e s t e i n a i n t a t p a n a l a g r a d u l d e g e -
n e r a l . A f o s t i n u r m a p r e f e c t a l p o l i t i e i C a p i t a l e i i m u l t i a n i .
a g h i o t a n t a l r e g e l u i C a r o l .
G e n e r a l u l C a n d i a n o , i n o r e l e l u i l i b e r e e r a s i l i t e r a t , a t i -
p a n t u n v o l u m I n v e r s u r i .
B o l n a v , d e s i n u p r e a b a t r a n , c a c i n ' a v e a d e c a l 6 0 d e a n i ,
g e n e r a l u l a f o s t c r u d l o v i t p r i n c r i m a f i u l u i s a u , a u t o r u l o m o -
r u l u i d i n s t r a d a I c o a n e i .
U n , z i a r u n g u r e s c M a g y a r O r s z a g d i n B u d a p e s t a p u o l i c a
s e n z a t i o n a l a s t i r e c u m c a . , c u p r i l e j u l v i z i t e i l a S i n a i a a f e l d -
m a r e s a l u l u i B e c k s ' a i n c h e l a t u n t r a t a t m i l i t a r i n t r e A u s t r o -
U n g a r i a s i R o m a n i a s u b u r r n k t o a r e l e c o n d i t i u n i :
R e g a t u l r o m a n s e o b l i g a s a p u n a l a d i s p o z i t i e o p t c o r p u r i
d e a r m a t a c u u n e f e c t i v d e 2 5 0 m i i o a m e n i , I n c a z u l c a n d R u s i a
I i v a m o b i l i z a a r m a t a .
A c e s t e 8 c o r p u r i a l e a r m a t e i r o m a n e v o r f i , i n c a z u l u n e i
m o b i l i z a r i a t r u n e l o r r u s e s t i l a f r o n t i e r a r o m a n & s a u a u s t r o -
u n g a r d , a s t f e l a s e z a t e :
4 c o r p u r i d e a r m a t a v o r f i t r i m i s e s a a p e r e i n t r e a g a l i n i e
a P r u t u l u i d e l a I a s i l a G a l a t i i n s c o p d e a i m p i e d i c a t r u p e l e
r u s e s t i a l e r e g i u n e i O d e s a - S i m p h o r o p o l , s a s e u n e a s c a C u t r u -
p e l e d i n K i e v .
R e s t u l a r m a t e i r o m a n e s e v a s t a b i l i d e - a l u n g u l D u n a r e i ,
s p r e a r e s p i n g e , i n t r ' u n c a z e v e n t u a l o r i c e a t a c d i n p a r t e a B u l -
g a r i e i .
P e l i n i a D u n a r e i p a n a l a V i d i n t r u p e l e a u s t r i a c e v o r v e n i
n e a c o p e r e i n c o n t r a u n e i i n v a z i u n i e v e n t u a l e
a a r m a t e i
s a r b e s t i .
A c e a s t a c o n v e n t d u n e m i l i t a r a s e c r e t , c a r e a p r i m i t u n c a -
r a c t e r d e f i n i t i v c u o c a z i a v i z i t e i g e n e r a l u l u i B e c k l a S i n a i a , v a
1 1 p u b l i c a t a l i n m o d o f i c i a l d e c a t r e s u v e r a n i i a m b e l o r t a r i i n .
.
s
s i
S a n .
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
12/271
1 2
z i v a i n c a r e r e g e l e S e r b i e i , p r i n t u l B u l g a r i e i
i p r i n t u l M u n t e -
n e g r u l u i s e v o r d u c e l a P e t e r s b u r g s p r e a c o n s t i t u i , s u b p a t r o -
n a j u l t a r u l u i , c o n f e d e r a t i u n e a b a i c a n i c a " .
A c e a s t a s t i r e a p r o d u s o a d a n c a s e n z a t i e l a V i e n a , B u d a -
p e s t a i B u c u r e s t i .
I n t i m p u l a c e s t a v i z i t a m a r e l u i d u c e A l e x a n d r u M i h a i l o -
v i c i i n O r i e n t e s t e v i u c o m e n t a t a .
M a r e l e d u c e s ' a o p r i t s i i n p o r t u l C o n s t a n t a u n c l e i s ' a d a t
u n m a r e p r n z p e b o r d u l v a p o r u l u i R e g e l e C a r o l " , p r a n z l a
c a r e a l u a t p a r t e s i p r i n c i p e l e m o s t e n i t o r F e r d i n a n d .
I n u r m a o e s c a d r a r u s a v i z i t a t p o r t u l C o n s t a n t a c u c a r e
p r i l e j a u f o s t a l t e s e r b a r i l a c a r e a p a r t i c i p a t i i i t o r u i e f a l
p a r t i d u l u i l i b e r a l I o n e l B r d t a n u , m i n i s t r u d e l u c r a r i p a b l i c e ,
a d - i n t e r i m l a r a z b o i .
r u s i a u v i z i t a t a p o i p e r e g e l a S i n a i a .
R u s i i n e f a c e a u c u r t e s i v o i a u s i m p i e d i c e i n c h e i e r e a a -
l i a n t e i m i l i t a r e i n t r e R o m a n i a
i A u s t r o - U n g a r i a .
L a 2 5 I u l i e a m u r i t l a l o c u i n t a s a d i n s t r a d a C o s m a , A -
n a s t a s e S t o l o j a n , f r u n t a s a l p a r t i d u l u i l i b e r a l , f o s t m i n i s t r u
S t o l o j a n a m u r i t d e o c o m a d i a b e t i c a .
O m i n t e l i g e n t s i c u l t a f o s t r a p o r t o r u l p r o i e c t u l u i d e r e -
v i z u i r e a C o n s t i t u t i e i . I n c h e s t i a p r e s e i a l u p t a t i n c o n t r a l u i
C . A . R o s e t t i , f i i n d p a r t i z a n u l r n a s u r i l o r r e s t r i c t i v e a l a t u r i d e
E u g e n i u S t t e s c u s i c u a p r o b a r e a l u i I o n B r a t i a n u .
A d o u a z i d u p d m o a r t e a l u i A n a s t a s e S t o l o j a n , m o a r e o
c e l e b r i t a t e a b a r o u l u i b u c u r e s t e a n , a v o c a t u l M i h a i l C o r n e a .
C o r n e a e r a u n o m f o a r t e i n t e l i g e n t . i d e d e a m a r i s p e r a n -
t e c a n d a v e n i t d e l a s t u d i i . N ' a v e a d e c a t 2 4 d e a n i c a n d a l o s t
a l e s p e n t r u i n t a i a o a r & d e p u t a t , i n C a m e r a d e l a 1 8 7 1 - 7 5 , s u b
g u v e r n u l l u i L a s c a r C a t o r g i u . A t u n c i a f o s t c o n t e s t a t f i i n d c a
i i l i p s e a v a r s t a l e g a l a , d a r C a m e r a l ' a v a l i d a t . .
A f o s t u n a v o c a t c e l e b r u , c u m a r e t a l e n t , c u m u l t d . p d t r u n -
d e r e , s i c u u n m i n u n a t s i n i t j u r i d i c . M a i t a r z i u s u b I o n B r a -
t i a n u a f o s t a t r a s i n p a r t i d u l l i b e r a l , d e p r e s t i g i u l a c e s t u i b a r -
b a t d e s t a t , a p o i s ' a r e i n t o r s i n p a r t i d u l c o n s e r v a t o r a t r a s d e
T a k e I o n e s c u .
0 v i a t a i n t e m p e r a n t a a i m p i e d e c a t p e a c e s t o m c u o i n t e l i -
g e n t a s u p e r i o a r a , s a d e a t o t c e a r f i p u t u t d a .
L a P a l a t u l J u s t i t i e i , b u s t u l l u b M i h a i l C o r n e a e s t e a s e z a t
i n s a l a p a s i l o r p i e r d u t i .
L a i n c e p u t u l l u n e i A u g u s t s ' a f a c u t p e D a m b o v i t a o
i n c e r c a r e d e p l u t i r e c u n i s t e v a p o r a s e . A c e s t e v a p o r a s e , , d e s t i -
n a t e a p a r c u r g e D a m b o v i t t a d e l a C i u r e l l a A b a t o r , e r a u c o n c e -
A m i r a l l i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
13/271
1 3
s i o n a t e u n u i d o m n V a s i l i u s i s e c o n s t r u i a u i n t r ' u n s a n t i e r i n -
s t a l a t l a M a l m e s o n .
P r i m u l v a p o r a s c o n s t r u i t a v e a 1 2 m e t r i l u n g i m e p e o l a -
t i m e d e 3 m e t r i , c u 6 0 c e n t i m e t r i s u b a r i a
i
m e t r i i n l i m e
d e a s u p r a a p e i .
I n t r e g u l v a p o r , i n c l u s i v m o t o r u l , a c o s t a t 1 0 . 0 0 0 l e i .
D e j u r i m p r e j u r v a p o r a s u l e r a i n c h i s c u p a n z a ;
c a p r o t e c -
t i e i m p o t r i v a f r i g u l u i i s e p u t e a u a s e z a g e a m u r i . I n i n t e r i o r
v a p o r a s u l e r a i m p a r t i i t i n d o u a c l a s e ; l a c l . I a v e a s c a u n e i n -
v e l i t e c u p l u s , l a c l . I I s c a u n e d e l e m n .
D . V a s i l i u p r o i e c t a s c o n s t r u i a s c a i n t o t a l 6 v a p o a r e . T a x a
d e p a s a g e r f i i n d f i x a t a d e c o m u n d l a 6 0 b a n i .
I n s e a r a d e l 8 A u g u s t , p e l a o r e l e 1 0 u n m a r e i n c e n d i u
s ' a d e c l a r a t l a h o t e l u l M e r c u s d i n c a l e a V i c t o r i e i p e p i a t a T e a -
t r u l u i .
H o t e l u l M e r c u s n u e r a p r o p r i u z i s u n h o t e l , c i o c a s a c u
p r a v a l i i i u n e t a j c u a p a r t a m e n t e i n c h i r i a t e . A c e a s t a c l a d i r e
s e p r e l u n g e a O r a i n s t r a d a A c a d e m i e i . I n u r m a i n c e n d i u l u i
i n t r e a g a c l a d i r e a f o s t r u i n a t a , c o m p l e c t . A s t a z i p e l o c u l a c e l a
s e i n a l t a p a l a t u l s o c i e t a k t e i I m o b i l i a r a .
I n a c e l a s t i m p u n m a r e s c a n d a l i z b u c n e s t e l a o a d u n a r e
g e n e r a l a , a S o c i e t t i i d e a s i g u r a r e m u t u a l a U n i r e a " .I s t o r i a a c e s t e i i n s t i t u t i i e s t e d e m n a d e a m i n t i t
A c e a s t s o c i e t a t e d e a s i g u r a r e , f o n d a t a s u b r e g i m u l l i b e r a l
a l l u i I o n B r a t i a n u , a j u n s e s e u n f e l d e c a m p d e b a l a i e
c a n d v e n e a u c o n s e r v a t o r i i l a p u t e r e , c o n s i l i u l d e a d m i n i s t r a t i e
l i b e r a l e r a g o n i t d e c o n s e r v a t o r i i n c a p c u u n d o m n M i c l e s c u ,
i a r c a n d r e v e n a u l i b e r a l i i M i c l e s c u e r a g o n i t
i r e v e n e a l i -
r a l u l P a n a B u e s c u .
T o a t e a c e s t e a s e p e t r e c e a u c a l a a l e g e r i l e p o l i t i c e , p a r t i d u l
d e l a p u t e r e v e n e a c u b a t a u s i i s a i , t e r o r i z a
i g o n e a a d v e r s a r i ,s i c o n s i l i u l d i m p r e u n a c u d i r e c t d a e r a u l u a t e c u a s a l t d e p a r t i -
d u l c e l l a l t .
A c u m , f l i n d l i b e r a l i i l a p u t e r e , e r a i n f u n c t i e M i c l e s c u ;
d a r i n t r ' o b u n z a z i , p e c a n d M i c l e s c u l i p s e a d i n C a p i t a l a , P a n a
B u e s c u , i n c o n j u r a t d e p o l i t i c i a n i i s a l , a v e n i t l a s e d i u l S o c i e -
t a t e i , a g o n i t p e c e i c a r i e r a u a c o l o i
s ' a i n s t a l a t i a r a s i c a
d i r e c t o r .
D a r p e s t e c a t e v a z i l e M i c l e s c u s e r e i n t o a r c e c u b a n d a s a ,
i n c a p c u H e n r y G h e r g h e l , u n c u n o s c u t t i p b u c u r e s t e a n . . . A c e s -
t i a s c o t r e v o l v e r e l e
i s o r n e a z a p e P a n a B u e s c u s a i a s . A c e s t a
s i c u a m i c i i s a i a u f o s t n e v o d t i s a s e e x e c u t e .
C a n d P a n a B u e s c u s ' a v a z u t i a r l s i i n c u r t e c u p u t i n i i s a i
p a r t i z a n i , a i n c e p u t s a v o c i f e r e z e i s a p r o t e s t e z e . L u m e a s ' a a -
3
p o l i t i c :
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
14/271
1 4
d u n a t m u l t b , d i n t o a t e p r t i l e i t o t i s e i n v e s e l e a u d e a c e s t n o u
i n c i d e n t t r a g i - c o m i c o f e r i t d e c o m b a t a n t i i
d e l a
s o c z e t a t e a
U n i r e a " .
I n t i m p u l a c e s t a M i c l e s c u
i c u a i . s A i e r a u b a r i c a d a t i
m a -
u n t r u d e t e a m a v r e u n u i a s a l t n e p r e v a z u t .
I n s f a z s i t p e s e a r a , a u s o s i t p o l i t i a i p a r c h e t u l , t o t i
e e l
d i n a u n t r u a u f o s t a r e s t a t i , l o c a l u l a f o s t s i g i l a t i a r s o c i e t a t e a
U n i r e a " a f a m a s , l r n i c i o d i r e c t i e .
A c e a s t a s o c i e t a t e a t r e b u i t s m o a r 5 , f i i n d a
d e v e n i s e u n
o b i e c t d e s c a n d a l p u b l i c .
I n z i v a d e 2 7 A u g u s t a u p l e c a t l a A t e n 3 , 2 8 0 s t u d e n t i s i
s t u d e n t e u n i v e r s i t a r e , a v a n c l i n f r u n t e p e p r o f e s o r u l G r i g o r e
T o c i l e s c u .
S t u d e n t i i a u p o r n i t p e j o s l a g a r a , d e l a d o n u c i l i u l l u i T o -
c i l e s c u , p u r t a n d d o u d r a p e l e : u n u l r o m a n e s c i a l t u l g r e c e s c .
A c e a s t a l a t o r i e , p r e g a t i t a d e m a i m u l t t i m p , a v e a p e
l a n g a c a r a c t e r u l s t u d e n t e s e s a u c a l t o r e s c ,
i u n s c o p
;
a u t o r i i a c e s t e i c 5 , 1 a o r i i c r e d e a u c v i z i t a a c e a s t a a r f i p u t u t
I n a d z i l e g A t u r i l e c u g r e c i i c a r e e r a u c a m r e c i .
L a A t e n a , s t u d e n t i i r o m n i a u f o s t p r i n a t i i n c h i p f o a r t e
s a r b a t o r e s c .
P e l a i n c e p u t u l l u i S e p t e m b r i e o m a r e n e n o r o e i r e s e
i n t a m p l O , l a B a l o t a n i t r e T u r n u - S e v e r i n s i C r a i o v a . T r e n u l a c -
c e l e r a t d e c a l 6 , t o r i p l e c a t d i n
B o l t a s p r e S e v e r i n l a o r a 2
n o a p t e a a f o s t a j u n s d i n u r m a d e u n t r e n c u v a g o a n e d e p e -
t r o l . C i o c n i r e a a f o s t t e r i b i l . C e l e 7 v a g o a n e a l e t r e n u l u i a c c e -
l e r a t a u d e r a l a t p r e c u m s i 1 3 v a g o a n e a l e t r e n u l u i d e p e t r o l
T o t u l s ' a a p r i n s . A u m u r i t c a r b o n i z a t i i n c h i n u r i g r o a z n i c e
m a i m u l t i c l t o r l i i m p i e g a t i p r i n t r e c a r i s i C . B i b i c e s c u , s e f
d e t r e n i n c o n c e d i u , f r a t e l e l u i I . G . B i b i c e s c u f o s t g u v e r n a t o r
l a B a n c a N a t i o n a l a .
I n z i v a d e 1 3 S e p t e m b r i e 1 9 0 1 s ' a i n a u g u r a t p e s t r a d a
1 3 S e p t e m b r i e , i n f a 4 a A r s e n a l u l u i a r m a t e i , s t a t u i a p o m p i e r i -
l o r m o r t i v i t e j e s t e i n z i v a d e 1 3 S e p t e m b r i e 1 8 4 8 , l u p t a n d i n
c o n t r a t u r c i l o r c o m a n d a t i d e F u a d P a s a .
L a i n a u g u r a r e a s t a t u e i a u p a r t i c i p a t
t u n m a r e n u m r
d i n t r e p o m p r i e r i i I n c a , i n v i a t a . T o t i p u r t a u e s a r f e t r i c o l o r e c u
i n s c r i p t i a : E r o i i z i l e i d e 1 3 S e p t e m b r i e 1 8 4 8 " .
A u r o s t i t d i s c u r r s u r i : C . F . R o b e s c u , p r e $ e d i n t e l e c o m i t e t u -
l u i c a r e a l u c r a t p e n t r u r i d i c a r e a
s t a t u e i , I . G . B i b i c e s c u p r i -
m a r a d - i n t e r i m a l C a p i t a l e i i D i m i t r l e S t u r z a s e f u l g u v e r -
n u l u i .
C u a c e s t p r i l e j s ' a b t u t s i o m e d a l i e c o m e m o r a t i v l d e
m a ) r i m e a m o n e t e i d e 1 l e u c u i n s c r i p t i l l e
p e o p a r t e : C a r o l
p o l i t i c
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
15/271
1 5
I r e g e l e R o z n a n i e i e p o c a 1 1 I u n i e 1 8 4 8 " , i a r p e c e a l a l t a p a r t e :
R o m a n i a , e p o c a 1 1 I u n i e 1 8 9 8 " .
L a i n c e p u t u l h m e i O c t o m b r i e s e f a c e a l e g e r e a c o n s i l i u -
l u i d e d i s c i p l i n a a l b a r o u l u i . L u p t a e c r a n c e n a f i i n d c a i s e d a
m i c a r a c t e r p o l i t i c , c u m i n t o t d e a u n a s e d e d e a p e v r e m e a a c e e a .
C o n s e r v a t o r i i
i
j u n i n n s t i i s u s t i n c a n d i d a t u r a l u i G h e o r g h e
D a n i e l o p o l u , i a r l i b e r a l i i p e a c e e a a l u i V a s i l e L a s c a r . E s t e a -
l e s D a n i e l o p o l u c u 1 0 5 v o t u r i c o n t r a l u i L a s c a r r r e a i n t r u -
n i t 8 6 .
S t i r i l e d i n a f a r a s u n t n e l i n i s t i t o a r e . I n t i m p u l a c e s t a
z i l n i c g a z e t e l e d i n V i e n a s i d i n B u d a p e s t a p u b l i c a s t i r i a l a r -
m a n t e a s u p r a i n t e n t i u n i l o r R u s i e i .
A c e s t e z i a r e v o r b e s c d e s p r e o m o b i l i z a r e r u s e a s c a f o a r t e
i m p o r t a n t a . L a n o i i n g a z e t e l e i n d e p e n d e n t e g s i m i n f o r m a -
t i u n i a d u s e d e c a l a t o r i i v e n i t i d i n M o l d o v a , c u m c a p e t o a t a
L r a n i t a s e o b s e r v a m a r i d e s f a s u r i V i d e t r u p e r u s e s t i . A l t e t e -
l e g r a m e a d u c v e s t e a c u m c a r u s i i c o n c e n t r e a z a t r u p e n u m e -
r o a s e i n E x t r e m u l O r i e n t s i c a i n t e n t i o n e a z a s a o c u p e C o r e e a .
T o a t e a c e s t e s t i r i p r o v o a c a m a r e n e l i n i s t e .
D e s i e x a g e r a t e i n b u n p a r t e , a c e s t e s t i r i n u e r a u l i p s i t e ,
c u t o t u l d e t e m e i u , f l i n d c a , n ' a t r e c u t m u l t , i r a z b o i u l r u s o -
j a p o n e z a i z b u c n i t .
D a r l a n o i , s p r e a e c h i l i b r a b u g e t u l g e n e r a l , D i m i t r i e S t u r -
z a f a c e a e c o n o m i i i n s e m n a t e i n b u g e t u l a r m a t e i
i
r e d u c e a
i n m o d p r i m e j d i o s p u t e r i l e d e a p a r a r e a l e t a r n .
T e a m a d e u n r a z b o i i n E u r o p a n u e x i s t a I n c a , i n c h i p s e -
r i o s . f i i n d c a i n a c e l m o m e n t , i n t e l e g e r e a f r a n c o - e n g l e z a n u e r a
1 1 1 0 f a c u t a i a r R u s i a a v e a o c h i i a t i n t i t i a s u p r a E x t r e m u l u i -
O r i e n t , c a t r e c a r e o i m p i n g e a G e r m a n i a c u i n t e n t i a d e a o f a c e
i n o f e n s i v a i n E u r o p a .
R a z b o i u l r u s o - j a p o n e z a l o s t u n b u n m o t i v s p r e a s e i n l a -
t u r a c o n f l a g r a t i a c a r e s ' a r f i a b a t u t a l t f e l , a s u p r a E u r o p e i .
I n z i v a d e 1 0 O c t o m b r i e 1 9 0 1 , i n c e p e l a C u r t e a c u j u -
r a t i , j u d e c a r e a a c u z a t i l o r p e n t r u a s a s i n a t u l d i n s t r a c l a I c o a n e i ,
C a n d i a n o P o p e s c u
i V l a d o i a n u .
C u r t e a e s t e p r e z i d a t a d e c a t r e d . c o n s i l i e r d e C u r t e G r .
S t e f n e s c u i a r a s e s o r i i d - n i B a l s s i F e r i c h i d i . P r o c u r o r d . M u -
m u i a n u .
A v o c a t i i p a r t e i c i v i l e s u n t G h e o r g h e P a n u . A u r e l E l i e s c u ,
M i r c e a P e t r e s c u s i T a k e P o l i c r a t .
A v o c a t i i l u i C a n d i a n o P o p e s c u s u n t :
P e t r e G r d i s t e a n u ,
B a r b u D e l a v r a n c e a , C . C e r n e s c u
i B u t o i a n u . A v o c a t i l l u i V l a -
d o i a n u s u n t : I a n c u B r a t e s c u i C o m s a .
A c e s t p r o c e s , a t a t d e s e n z a t i o n a l , m a i a l e s p r i n f a p t u l c a
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
16/271
1 6
u n u l d i n t r e a c u z a t i e s t e f i u l u n u i o m c a r e e i n s c r i s p r i n t r e e -
r o i i d e l a 1 8 7 7 , a t r a g e o l u m e n e s f a r s i t a . N u m a r u l d o a m n e l o r
e s t e f o a r t e m a r e , m u l t e d i n e l e a u v e n i t , c a l a
s p e c t a c o l , c u
l o r g n e t e i b i n o c l u r i c a s a . p o a t a v e d e a p e a m i d d r a m e i .
D u p a c e s a l a a f o s t t i x i t a , a f a r a l u m e a d a n a v a l a a s u p r a
u s e i
i v r e a s i n t r e c u f o r t a . I n t i m p u l c i t i r e i a c t u l u i d e a c u -
z a r e , g r e f i e r u l a t r e b u i t s a s e o p r e a s c a d e m a i m u l t e o r i , i n t r e -
r u p t f i i n d d e l o v i t u r i l e p u t e r n i c e i n u s , p r o v o c a t e d e l u p t a
p u b l i c u l u i c u j a n d a r m i i . P r e s e d i n t e l e o r d o n a c a c o r d o n u l d e
h a r a j s a f i e f a c u t m a i d e p a r t e d e u s a s i n u m a i a s t f e l s e f a c e
l i n i s t e
T e m a a p a r d r e i e s t e a c e e a c a C a n d i a n o P o p e s c u e n e b u n .
N e r e s p o n s a b i l i t a t e a a c e s t u i a f a c e t o t o b i e c t u l p l e d o a r i i l e r .
A c u z a r e a .
p r i n
d .
p r o c u r o r
M u m u i a n u ,
p r e t i n d e
c a
C a n d i a n o a f o s t i n d e m n a t , p e c a n d e r a l a V a c a r e s t i , s a s i m u -
l a z e n e b u n i a . D e a l t f e l i a t a o p a r t e d i n r a s p u n s u r i l e l u i C a n -
d i a n o l a i n t r e b a r i l e p r e s e d i n t c l u i .
- - M a r e v , p l a n g i v r e o d a t a ?
F o a r t e g r e u .
C a n d a i p l a n s ?
D o a r c a n d a m u r i t V e r d i .
M a a f l a m l a m a t u s a m e a . A m p l a n s c a u n o p i 1
i a m f o s t
b o l n a v o s a p t a m a n a
D e c e ?
M i - a m a d u s a m i n t e d e A i d a , d e L u c i a .
I t d p l a c e a u ?
D a .
D a r d a c a I u l i a t i - a r f i c a n t a t a c e s t e a ?
D a c a m i - a r f i c a n t a t b i n e a r f i t r a i t
i a z i .
C e c a r t e t e - a i m p r e s i o n a t m a i m u l t 9
C r i m e d ' a m o u r d e G e o r g e s O h n e t . P a r ' c a v a d i n c a p es c e n a c a n d o f i t e r u l f r a n c e z a u c i s p e a d v e r s a r . D e a t u n c i m i
s e p a r e a m c r e u c a e u s u n t o f i t e r u l . C a n d c i t e s c c e v a m a p u i i n
l o c u l p e r s o a n e l o r d i n s c r i e r e . D e a t u n c i n u m a i c i t e s e r o m a n e .
D a r v r e u n f a p t a n a l o g c u c r i m a c e a i c o m i s a i c i t i t u n -
d e v a ?
D a . F a t a u n u i g u v e r n a t o r i n d i a n . A c e a s t a f a t a a f o s t
u c d s a , d e b r a h m a n u l L a h i m p e c a n d c a n t a d i n l i r a s i t o c m a i
p e n t r u c a a c a n t a t a t a t d e b i n e .
B r a h m a n u l a u c i s - o p e n t r u c . a g a s e a s c a d a r u l d e a e x -p r i m a . p r i n c a n t e c m e o d i i 1 e s c o a s e d e f a t a .
D e c e c r e z i e a n u e x i s t a n i r n i c i m p o s i b i l ?
P e n t r u c t o t u l s e p o a t e g n d i . D e e x e m p l u e i m p o s i b i l
e a s a m a s u i i n l u n a , n u e a s a ? E i b i n e c u g a n d u l , c u o c h i i
s a
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
17/271
1 7
d e s c h i s i t e c u l c i
i t e g a n d e s t i c a t e s u i i n l u n a s a u c a e a s e
c o b o a i a l a t i n e .
c e p o t i v e d e a i n t r ' i n s a ?
C e i m , i f a u r e s t e i m a g i n a t a . C a s e d e s o c o l a t a s a u c a i d e
p e s m e t i , d a c a v r e a u ( r a . s e t e ) .
C e c u n o s t i n t e a i d e s p r e l u m c ?
C u e u s u n t n i m i c .
D a r c u n o s t i n t e d e s c o a l a ( ?
E u n u a m i n v a t a t c a s a i n v a t , e u a m c e t i t .
S p u n e a i c a , t e - a i g a n d i t m u l t a s u p r a U n i v e r s u l u i .
C e
r e l i g i e e m a i b u n a d u p a d u m n e a t a ?
R e l i g i a o s m a n a . O s m a n u l e m u l t m a i l o g i c d e c a t c r e s -
t i n u l . U i t e - t e l a C h r i s t o s ( a r a t a l a t a b l o u ) .
a d e a c o l o
c a o
b a r z . N e i n c h m a m 1 a c l o u d b e t e , l a i c o a n e . O s m a n s e i n c h i n a
l a l u n a .
C r e d c e m u l t m a i l o g i c a s a .
A v o c a t u l C o m s a , a n a r t o r u l l u i V l a c l o i a n u . i n t r e a b a , :
A d m i t C a n d i a n o c a V l a d o i a n u a f o s t a u t o r u l i n t e l e c -
t u a l , c a e l a f o s t c a p u l i d u m n e a t a m a n a ?
A d m i t c a d a c a e u a f i p m a n t u l s i i n a c e s t p a m a n t
s ' a r a r u n c a s a m a n t a , a r r o d i s t r i c n i n a ,
B . D e l a v r a n c e a : A i m a i c u n o s c u t p e I u l i a I a r c u ?
D a , d e d o u a o r i m a i d e m u l t i m i - a l s a t o i m p r e s i e
d e d e s g u s t .
S u n t a s c u l t a t i c a e x p e r t m e c l i c i i : d r . O b r e j a , d r . M a r i -
n e s c u , d r . R a m n i c e a n u , d r . N a n u - M u s c e l , d r . D e m o s t e n e , d r .
S t a m a t i u , d r . C o d r e a n u . C a i n t o t d e a u n a p a r e r i l e o a m e n i l o r d e
s t i i n t a s u n t i m p a r t i t e s a u a t a t d e v a g i i s u p u s e c o n t r o v e r s e i
e i n c a t n u c u u r i n d a c e l e l e m e n t a l p r e c i z i u n e i c a p a b i l d e a d e -
t e r m i n a c o n v i n g e r e a .
S e f a c e o c o n f r u n t a r e i n t r e d o c t o r i i s p e c i a l i s t O b r e j a
M a r i n e s c u . D r . O b r e j a , s u s t i n e c u m c d C a n d i a n o s u f e r a d e d e -
g e n e r a r e e r e d i t a r a a t a t d e l a a m b i i
p a r i n t c a t i c o l a t e r a l .
D - r u l M a r i n e s c u r e s p i n g e a c e a s t a p a r e r e p e n t r u
m o t i v u l
n u e x i s t a d o c u m e n t e l e u t i l i z a b i l e p o z i t i v e .
P r o c e s u l a d u r a t 4 s e d i n t e i s ' a s f a r s i t c u c o n d a m n a r e a
l u i C a n d i a n o l a 1 0 a n i r e c l u z i u n e s i 1 l e u d e s p a g u b i r i c i v i l e .
V l a d o i a n u a f o s t a c h i t a t .
I n t r e b a t d e p r e s e d i n t e d a c a m a i a r e c e v a d e s p u s , C a n -
d i a n o r a s p u n d e :
N i m i c . A m m e r i t a t p e d e a p s a , v a m u l t u m e s c . D e c l a r C a
n u f a c r e c u r s .
L a S i n a i a m o a r e p i c t o r u l A l p a r a l c a r u i t a b l o u O i l e "
a f o s t m e d a l i a t i c u m p a r a t d e P i n a c o t e c a S t a t u l u i .
A l p a r a l c a r u i n u m e e r a I o n A l e x a n a l r u P a r a s c h i v e s c u a
2
c 6 .
S i
p i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
18/271
1 8
m u r i t d e t u b e r c u l o z a p u l m o n a r d . A v e a p a s i u n e a a r t i s t i c a . s i
d a t m a r i s i l i n t e e a s i n f i i n t e z e u n c e r e a r t i s t i c , c a r e
d u p a ,
m o a r t e a l u i , a m u r i t 1 a r a n d u - i .
M a r t i 1 4 O c t o m b r i e s o s e s t e i n B u c u r e s t i l o c o t e n e n t u l
H e i l K u r t d i n c a v a l e r i a g e r m a n a c a r e a f a e u t c a l a r e d r u m u l
i n t r e M e t z s i B u c u r e s t i , s a u v r e o 2 1 5 0 k i l o m e t r i i n 2 5 d e z i l e .
L o c o t e n e n t u l a s o s i t i n b u n a s t a r e , c a l u l i n s a , f o a r t e s l a b
o b o s i t d a r s ' a i n z d r a v e n i t I n p u t i n e z i l e .
A c e a s t a c u r s a a f o s t f a c u t a n u m a i c a u n o m a g i u p e n t r u
r e g e l e C a r o l c a r e e r a s e f u l r e g i m e n t u l u i 9 h a n o v r i a n .
L a 2 2 O c t o m b r i e a m u r i t A l e x a n d r u S a v u l e s e u a r c h i -
t e c t u l m i n i s t e r u l u i d e i n t e r n e s i p r e s e d i n t e l e S o c i e t a t i i a r h i -
t e a t i l o r .
F o a r t e a c t i v , f o a r t e p r i c e p u t i n m e s e r i a s a , e r a o f i g u r a l
j o v i a l a s i f o a r t e p o p u l a r & i n B u c u r e s t i . A l a s a t i n u r m a s a
m u l t e c o n s t r u c t i i p r i n t r e c a r e , c e a m a i d e v a l o a r e ,
a c t u a l u l
p a l a t a l p o s t e l o r
i t e l e g r a f u l u i .
C a t e v a z i l e m a i t a r z i u m o a r e s i u n u l d i n t r e c e i m a i t a -
l e n t a t i i p o p u l a r i a c t o r i a i T e a t r u l u i N a t i o n a l , a r t i s t u l V a s i l e
H a s n a s .
H a s n a s a m u r i t s u b i t d e o b o a l & d e i n i m a .
A . d e b u t a t m a i I n t a i l a I a s i , a p o i a t r e c u t l a B u c u r e s t i
s ' a i m p u s i n p i e s e l e : F a n t a n a B l a n d u z i e i , D o m n i s o a r e l e d e l a
S a i n t - C y r , M i a r o b i i B u c u r e s t i l o r , V o e v o d u l T i g a n i l o r , L a C o -
r e c t i o n a l , e t c . A m u r i t t a n a r , l a 4 0 d e a n i , i n t o a t a p u t e r e a t a -
l e n t u l u i .
D u p a , i n t a i a j u . m A t a t e a l u n e i N o e m b r i e m o a r e V . A . U r e -
c h i a , p r o f e s o r d e i s t o r i a r o m a n i l o r l a u n i V e r s i t a t e a d i n B u m -
r e s t , a c a d e m i c i a n , c o n f e r e n t i a r a l A t e n e u l u i .
R o m a n ,
a u t o r
d r a m a t i c .
A l a s a t i n u r m a s a m a i m u n e v o l u m e
i n t i t u l a t e
O p e r e
c o m p l e t e c u p r i n z a n d t o a t e s c r i e r i l e a c e s t u i b a r b a t c a r e i n v i a -
t a , a d e s v o l t a t o m a r e a c t i v i t a t e c u l t u r a l & s i n a t i o n a l i s t a , .
I n m o r m a n t a r e a i s ' a f a c u t c u m a r e p o m p a . D i n p a r t e a g u -
v e r n u l u i a v o r b i t S p i r u H a r e t , a p o i I o n e s c u - G i o n , G r . T o c i -
l e s c u , V a l e r i a n - U r s i a n u e t c . , e t c .
U n s c a n d a l l i t e r a r i z b u c n e s t e . U n t a n d r s c r i i t o r C . A .
I o n e s c u ,
i n p s e u d o n i m C a i o n " a c u z a i n R e v i s t a L i t e r a r d
p e C a r a g i a l e c u m c a a p l a g i a t p i e s a l u i N d p a s t a d u p a o d r a m a
u n g u r e a s c a l i n t i t u l a t & N e n o r o c u l , s c r i s a d e u n a u t o r , a p r o a p e
n e c u n o s c u t , e u n u m e l e K e m e n y I s t v a n . D r e p t c l o v a d a C a i o n r e -
p r o d u c e a u n n u m a r d e r a n d u r i d i n d i a l o g u l p i e s e i u n g u r e s t i
l e p u n e a i n c o m p a r a r e e u a c e l a s n u m a r d e r a n d u r i d i n p i e s a
l u i C a r a g i a l e .
s i - a
s i
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
19/271
1 9
A c e s t e d e s t i n u i r i n u f a c p r e a m a r e s e n z a t i e .
D e s t i n u i r e a l u i C a i o n n u p r o d u c e d e c A t u n r e z u l t a t , a -
c e l a e & o p i n i a p u b l i c & s i o p i n i a s c r i i t o r i l o r s u n t d e p a r t e a l u i
C a r a g i a l e s i m a i t o a t & l u m e a i n t e l e c t u a l i l o r b l a m m z f a p t a l u i
C a i o n .
D W I c a t e v a z i l e d e e x a m i n a r e a d e s t a i n u i r e i , v & l u l u i t a r i i
c a d e a s u p r a i n c i d e n t u l y '
L a i n c e p u t u l l u n e i D e c e m b r i e 1 9 0 1 u n s c a n d a l d i p l o m a -
t i c i z b u c n e s t e .
I a t a - 1 :
M i n i s t r u l A n g l i e i , d . K e n n e d y , a d a t u n p r a m u r m a t d e
r e c e p t i e : l a a c e s t p r A n z e r a u i n v i t a t i p r i n c i p i i m o s t e n i t o r i , c a t
s i ' L o t t m e m b r i i c o r p u l u i d i p l o m a t i c .
D a r n u s e s t i e d i n c e m o t i v e , p r i n c i p e s a r n o s t e n i t o a r e M a -
r i a a c e r u t c a d . B e y e n s m i n i s t r u l B e l g i e i s n u f i e i n v i t a t l a
m a s a .
F i i n d c 5 , p r a n z u l
i r e c e p t i a e r a u d a t e i n o n o a r e a p r i n t i l o r
r n o s t e n i t o r i , d . K e n n e d y s ' a d u s l a m i n i s t r u l B e l g i e i , s i - a c e r u t
s c u z e f i i n d c A f u s e s e i n v i t a t d i n e r o a r e l a p r a n z , r u g a , n d u - 1 s &
p a r t i c i p e n u m a i l a r e c e p t i e .
D a r d . m a r c h i z d e P a l a v i c i n i , m i n i s t r u l A u s t r o - U n g a r i e i ,
a f l n d d e s p r e c e l e i n t d m p l a t e c u c o l e g u l s a u b e l g i a n , d e s i a c -
c e p t a s e i n v i t a t i a , l a u r m a r e f u z a t s & s e d u e & l a p r a n z .
C a n d p r i n c i p e s a M a r i a c a r e s e a s t e p t a s v a d l a m a s a
p e m a r c h i z a i p e m a r c h i z u l d e P a l a v i c i n i n u
v z u t . a r 6 . -
m a s f o a r t e s u p l r a t a s i a c e r u t i n f o r m a t i u n i .
D . K e n n e d y e r a f o a r t e e n e r v a t d e a c e a s t & s u p & r a t o a r e i n -
t a m p l a r e .
C a t e v a z i l e i n l u m e a d i p l o m a t i c & i n c i d e n t u l a f o s t c o m . e n -
t a t c u a p r i n d e r e .
I n p o l i t i c a d i n u n t r u n i m i c i n s e m n a t . C e l e d o u & p a r -
t i d e c o n s e r v a t o a r e s e s a s i e i n t r e e l e s i f a c s f o r t & r i u r i a s e c a
g r . - % f u r e u n u l a l t u i a p a r t i z a n i i . D i n a c e a s t & c a u z 5 , g u v e r n u l e
t a r e i a r i n c o r p u l e l e c t o r a l s t p a n p e s i t u a t i e .
D o u d a l e g e r i p a r t i a l e , u n a l a C r a i o v a i a l t a l a B r a i l a a r a t
s l d b i c i u n e a o p o z i t i e i .
L a . C r a i o v a . T a k e I o n e s c u c a n d i d e a z A l a c o l e g i u l I I d e C a -
m e r a s i c a d e c u 3 4 9 v e t u r t c o n t r a c a n d i d a t u l u i C . C i o c a z a n
c a r e a i n t r u n i t 1 1 5 2 .
L a B r l i l a , N i c u F i l i p e s c u c a d e l a c o l e g i u l I d e C a m e r a c u
1 1 2 v o t u r i c o n t r a g e n e r a l u l u i C . B u d i s t e a n u , l i b e r a l a l e s c u 3 0 0
v o t u r i s i a l u i C h r i s t a c h e S u l i o t i c a r e a I n t r u n i t 6 6 v o t u r i .
A p o i l a D o r o h o i , c a n d i d a t u l l i b e r a l V s e s c u e s t e a l e s l a c o -
P a
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
20/271
2 0
l e g i u l I I d e C a m e r a c u 1 2 9 v o t u r i c o n t r a c a n d i d a t u l u i c o n s e r -
v a t o r D i m i t r i e M o r u z d c a r e a i n t r u n i t 1 0 8 v o t u r i .
D i m i t r i e M o r u z i , s u p r a n u m i t K n e a z u l , e r a s i n g u r u l c a n -
d i d a t a l o p o z i t i e i c a r e a v e a s o r t i d e i z b a n d a .
A f a c e r e a : C a i o n - C a r a g i a l e r a v i n e l a o r d i n e a z i l e i . C a r a -
g i a l e a d r e s e a z a p r e s e d i n t e l u i C u r t e i c u j u r i u r m a t o a r e a p e t i -
t i u n e :
D o n m i i C o n s t . A . I o n e s c u d o m i c i l i a t i n s t r a d a L u c a c i 1 0
s i T h e o d o r S t o e n e s c u d o m i c i l i a t i n s t r a d a A r c u l u d 1 0 ,
p r i -
m u l c a a u t o r i a r a l d o i l e a c a d i r e c t o r , i n c l o u d a r t i c o l e p u b l i -
c a t e i n R e v i s t a L i t e r a r e i i n n u r n e r i l e d e l a 1 0 N o e m b r i e
i 1 0
D e c e m b r i e m ' a u d e f a i m a t s i c a l o m n i a t a d a u g a n d , l a i n j u r i i l e
t r i v i a l e c e - m i a d r e s e a z a , s i a f i r m a t i u n e a c a e u a m f u r a t u n a
d i n o p e r e l e m e l e
d r a m a N e i p a s t a
d u p a o l u c r a r e d r a m a -
t i c a , a u n u i p r o b a b i l i n c h i p u i t a u t o r m a g h i a r , K e m e n y I s t v a n .
C a u r m a r e u n e i a s e r n e n e a c a l o m n i i , v a r o g , d - l e p r e s e d i n t e
a c i t a p e s u s n u m i t a i d o m n i i n a i n t e a o n o r . C u r t i c u j u r a t i , i n
c e a m a i a p r o p i a t a s e s i u n e c a s a r a s p u n d a i n f a t a j u s t i t i e i d e
p a g u b e l e m o r a l e
i m a t e r i a l e c e m i - a u c a u z a t c u o i n d r a z n e a l a
n e m a i p o m e n i t p a n & a z i l i n p u b l i c i t a t e a n o a s t r a .
P r i m i t i , e t c .
I O N L U C A C A R A G I A L E
a u t o r d r a m a t i c , p u b l i c i s t , c o m o r c i a n t , s t r . R o t a r i 1 5
P r o c e s u l a f o s t s o r o c i t s a s e j u d e c e i n l u n a M a r t i e 1 9 0 2 , l a y
a d v o c a t i a i l u i C a r a g i a l e s ' a u o f e r i t G h e o r g h e P a n u s i B a r b u
D e l a v r a n c e a .
T r e i z i l e i n a i n t e d e C r a c i u n m o a r e l a v a r s t a d e 5 7 a n i
C h r i s t o f i Z e r l e n d i , u n u l d i n t r e m a r i i b a n c h e r i d i n B u c u r e s t i .
Z e r l e n d i e r a u n n u m e p o p u l a r i n B u c u r e s t i . D e o r i g i n e
g r e c , f i u l l u i L e o n Z e r l e n d i , m a r e e x p o r t a t o r d e c e r e a l e c a r e
e r a a s o c i a t c u u n a l t m a x e e x p o r t a t o r g r e c a n u m e S e c h i a r i .
L a m o a r t e a t a t a l u i s a u a r a m a s s i n g u r u l
c o n d u c a t o r
a l
b a n c e i c e - i p u r t a n u m e l e .
Z e r l e n d i a f a c u t s i p o l i t i c a c a m e m b r u a l p a r t i d u l u i c o n -
s e r v a t o r .
L a 1 8 8 8 , d u p a c a d e r e a l u i I o n B r a j t i a n u , c a r e f u s e s e t i m p
d e 1 2 a n i a t o t p u t e r n i c i n t a r a , Z e r l e n d i e p r o p u s d e g u v e r n u l
c o n s e r v a t o r c a n d i d a t l a c o l e g i u l I d e S e n a t s p r e a l u p t a i m p o -
t r i v a s e f u l u i l i b e r a l i l o r . Z e r l e n d i u n s i m p l u b a n c h e r , f a i t , n i c i
o s u p r a f a t a p o l i t i c a , b a t e D e c e l m a i p u t e r n i c o m p o l i t i c d i n
R o m a n i a .
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
21/271
2 1
A c e a s t a a l e g e r e a f a c u t m a r e s e n z a t i e s i a d o v e d i t i n c a
o d a t l i p s a d e c o n s t i i h t p o l i t i c a a c o l e g i i l o r e l e c t o r a l e .
I n s f a r i t , b a t r a n i i c o n s e r v a t o i l a u u n s u c c e s
e l e c t o r a l ,
g e n e r a l u l I a c o b L a h o v a r y e s t e a l e s s e n a t o r d e C o v a r l u i c u 1 7 8
v o t u r i i n c o n t r a c a n d i d a t u l u i l i b e r a l g e n e r a l u l P i l a t c a r e n ' a
a v u t d e c a t 1 4 7 .
0 a f a c e r e c a r e f a c e m u l t z g o m o t i i n c e p e s a f i e e x p l o a -
t a t a i n c o n t r a g u v e r n u l u i e s t e a c e e a a O l i m p i c e l o r . C e e s t e a -
c e a s t a f a c e r e ?
I n M o n i t o r u l O f i c i a l " d e l a 1 3 D e c e m b r i e 1 9 0 1 , a a p a r u t u n
d e c r e t m i n i s t e r i a l p r i n c a r e , i m p o t r i v a d r e p t u l u i n o s t r u p u b l i c ,
s e a c o r d a p e r s o n a l i t a t e a j u r i d i c a S o c i e t a t e i z i s a a O l i m p i c e l o r
s a u a L e g d t u r i l o r d i n G r e c i a . A c e a s t a p e n t r u c a o l i m p i c e l e s
p o a t a d e v e n i p r o p r i e t a t e a i m e n s e i m o s t e n i r i a l u i V a n g h e l e
Z a p p a , m a r e l e p r o p r i e t a r s i a r e n d a s d e m o s i i d i n R o m a n i a .
A l . M a r g h i l o m a n a d r e s e a z a g u v e r n u l u i o i n t e r p e l a r e .
A g i t a t i a c r e s t e i p r i n f a p t u l c a u n u l d i n t r e m i n i t r i , V a -
s i l e M i s s i x , a r e f u z a t s a c s e m n e z e j u r n a l u l c o n s i l i u l u i d e m i -
n i s t a g a s i n d u - 1 p r o t i v n i c l e g i l o r n o a s t r e .
A c e a s t a c h e s t i e a O l i m p i c e l o r a f o s t p r i l e j u l i n c e p u t u l u i
d e a g i t a t i e i n c o n t r a g u v e r n u l u i S t u r z a c a r e , d e l a v e n i r e a l a
p u t e r e , a d i c a d e a p r o a p e u n a n , s e b u c a r a s e d e o 1 i n i t e d e s a -
v a r s i t a , f i i n d c o p o z i t i a e r a o c u p a t a s a s e s f a s i e , d a l - n u s s e
o c u p e d e c e f a c e g u v e r n u l . D a r d e u n d e i z v o r a s e a c e a s t c h e s -
t i e a O l i m p i c e l o r ?
U n e l e z i a r e a l e o p o z i t i e i p r e t i n d e a u c a e s t e I n c a u n a d i n
a f a c e r i l e n e c u r a t e , d e s t i n a t a s a p r o c u r e c a s t i g u r i u n o r a d i n t r e
c o r i f e l l l i b e r a l i . I n t r e a l t e l e s e a f i r m a c a E u g e n i u S t a t e s c u , a l
d o i l e a p e r s o n a j i n p a r t i d u l l i b e r a l c h i p & D i m i t r i e S t u r z a s i a -
v o c a t f o a r t e i n f l u e n t i n a i n t e a i n s t a n t e l o r j u d e c a t o r e s t i , p r i m i s e
s p r e a s u s t i n e c a u z a O l i m p i c e l o r v r e o 3 0 0 . 0 0 0 l e i .
A l t i i d e d e a u a l t a c a u z a , a c e s t l a s p u n e a u c g u v e r n u l , i m -
p i n s d e a u s t r o - g e r m a n i , c a u t a a l i a n t a c u G r e c i a .
I n a d e v a r , m a i a l e s d e c a n d c u c o n f l i c t u l p r o v o c a t d e b u l -
g a r i , s e d e s e n a t e n d i n t a R u s i e i d e a g r u p a s t a t e l e d e r a s a s l a v a
i n v e d e r e a v i i t o r u l u i a s a l t a s u p r a A u s t r o - U n g a r i e i . S p r e a f a c e
f a t a a c e s t e i v i i t o a r e a g r e s u n i , a l i a n t a
a u s t r o - g e r m a n a
c a u t a
s a - i o p u i e o a l i a n t a s a u m a c a r o i n t e l e g e r e t u r c o - g r e c o - r o m a n a .
C h e s t i a O l i m p i c e l o r e r a o a p a r i t i u n e p r o v o c a t a d e n e c e s i -
t a t e a a p r o p i e r e i d e G r e c i a .
O r i c a r e e r a a d e v a r u l , c a b i n e t u l S t u r z a a a v u t s i n d u r e
. c o n s e c i n t e l e .
C c i o p o z i t i a a c t i v a i m p o t r i v a - i
a p o r n i t d e l a a c e a S t a
a f a c e r e .
www.dacoromanica.ro
7/25/2019 Bucurestii de alta data Volumul 3 - C. Bacalbasa.pdf
22/271
2 2
p u p a a p r o a p e u n a n d e s f o r t a r i , s ' a v A z u t c a p a r t i d u l
c o n s e r v a t o r d e s u b s e t a l u i G h e o r g h e C a n t a c u z i n o a l u a t m u l t
i n a i n t e a p a r t i d u l u i l u i P e t r e C a m .
P e t r e C a r p n u c r e d e a d e c a l i n p r o t e c t i a r e g a r d S i n i c i d e
c u m i n m f l u e n t a o r g a n i z a t i e i s i a r e c r u t a r e i d e p a r t i z a n i t e o -
r i a l u i e r a t o t c e a v e c h e : c l a c a r e g e l e i i v a c h e m a l a p u t e r e t o t
p a r t i d u l c o n s e r v a t o r s e v a g r u p a i n j u r u l s a i l . D i n c a u z a a c e s -
t e i f a t a l e p a r e r i p a r t i d u l s a u p i e r d e a z i l n i c t e r e n u l i a r c e l a l t
p a r t i d 1 1 c a s t i g a p e t o a t a l i n i a .
A c e a s t a s ' a v a z u t l a c e l e p a t r u a l e g e r i l e g i s l a t i v e p a r t i a l e
p e n t r u C a m e r i S e n a t , l a B r a i l a , D o l j , C o v u r l u i i D o r o h o i .
P a r t i d u l l u i C a n t a c u z i n o p r e z e n t a c a n d i d a t i n t o a t e a c e s t e j u -
d g e s i r e u s i l a C o v u r l u i , p e c A n d p a r t i d u l l u i C a r p n u p u t u
p r e z i n t a d e c a t l a B r a i l a c a n d i d a t u r a l u i N i c o l a e F i l i p e s c u .
E r a , p r i n u r m a r e , v a z u t
c a p a r t i d u l c o n s e r v a t o r , c e l
d ' a l d o i l e a p a r t i d d e g u v e r n , r a m a n e a t o t p a r t i d u l b a t r n i l o r
c o n s e r v a t o r i .
C a r p d i n c a u z a l i n s e l s a l e d e a c t i v i t a t e s i a c i u d a t e i c o n -
c e p t i i d e s p r e v i a t a d e p a r t i d , p i e r d e a t e r e n u l c u t o a t e c A s e
a f l a i n p a r l a m e n t t o l e r a t d e c A t r e l i b e r a l i .
D e a l t f e l I n p a r t i d u l l u i P e t r e C a r p n i c i n u e r a u n i t a t e d e
v e d e r i p e c h e s t i a p r i m i r e i c a n d i d a t u r i l o r p a t r o n a t e d e g u v e r n
p e c a n d C a r p s i M a r g h i l o m a n e r a u I n C a m e r a M a c a g u v e r -
n u l s a - i f i i m p i g l i c a t a s e a l e g e , F i l i p e s c u r e f u z a s e c a n d i d a -
t u r a o f i c i a l a .
A N U L 1 9 0 2
A n u l 1 9 0 2 d e b u t e a z a c u u n i n c i d e n t h a z l i u i v i t i n t r e
G h e o r g h e P a n u
i u n n u m a r d e a r t i s t a i T e a t r u l u i N a t i o n a l .
G h . P a n u i n S a p t a m a n a " , r e v i s t a p e c a r e o d i r i j a
d e l a 2 8 D e c e m b r i e 1 9 0 1 , p u b l i c a s e u n a r t i c o l p r i v i t o r l a a c t o r i
I n g e n e r a l . A c e s t a r t i c o l a p r i c i n u i t m u l t s a n g e r a l u a c t o r i l o r
d e l a N a t i o n a l ,
c a r i
a u r A s p u n s p r i n t r ' o s c r i s o a r e
p u b l i c a t a
p r i n z i a r e .
R e p r o d u c c a t e v a p a s a g i i d i n a c e s t r a s p u n s i n t i t u l a t
: D .
P a n u s i a r t i s t i i d r a m a t i c i " .
I n S t i p t a m d n a " d e l a 2 8 D e c e m b r i e i n t e u n a r t i c o l
i n t i -
t u l a t D i n l u m e a t e a t r e l o r ' ' , d . G h . P a n u n e f a c e d e o s e b i t a o -
n o a r e d e a s e o c u p a d e n o i , a r t i s t i i T e a t r u l u i N a t i o n a l .
M a r t u r i s i m c n e - a p r i n s m i r a r e a d e a c e s t f a p t , d e o a r e c e
p e d . P a n u Y a r n v a z u t e x t r e m d e r a r p e l a t e a t r u
i n i c i i n r e -
l a t u n i s t i m C a n u e s t e c u a c e a s t A t e r i b i l a s p e c i e d e o a m e n i
n u n i i t i a r t i s t , d u p a c u m s e e x