+ All Categories
Home > Documents > mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ......

mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ......

Date post: 23-Feb-2018
Category:
Upload: ngobao
View: 230 times
Download: 3 times
Share this document with a friend
59
vaxtang guruli mefe erekles wuTisofeli (piesa or moqmedebad) redaqtori profesori avTandil arabuli gamomcemloba `artanuji~ Tbilisi
Transcript
Page 1: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

vaxtang guruli

mefe

erekles wuTisofeli

(piesa or moqmedebad)

redaqtori profesori avTandil arabuli

gamomcemloba `artanuji~

Tbilisi

Page 2: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

2

2007

moqmedi pirni:

erekle II – Teimuraz II-is Ze, kaxeTis mefe, qarTl-kaxeTis mefe;

nadiri – iranis Sahi;

sergei golicini – rusi Tavadi, diplomati;

batoniSvili baqari – vaxtang VI-is Ze, qarTlis taxtis kanonieri

memkvidre;

Teimuraz II – erekle I nazaralixanis Ze, qarTlis mefe;

anton I – qarTlis mefis vaxtang VI-is Zmis ieses Ze, kaTolikos-

patriarqi;

nikita panini – rusi Tavadi, ruseTis imperiis sagareo saqmeTa

kolegiis Tavmjdomare, vice-kancleri;

qerim-xani – iranis Sahis taxtisTvis mebrZoli, iranis gamgebeli.

gotlib-kurt-henrix totlebeni – ruseTis imperatoris samsaxurSi

myofi prusieli generali, saqarTveloSi gamogzavnili saeqspedicio

razmis meTauri.

batoniSvili levani – erekles II-is Ze;

ivane bakunini – rusi Tavadi, senatori;

zaal orbeliani – qarTleli Tavadi;

makari – ruseTis imperiis sagareo saqmeTa kolegiis mdivani;

ivane zotovi – ruseTis imperiis sagareo saqmeTa kolegiis moxele;

ekaterine II – ruseTis imperatori;

grigol potiomkini – rusi Tavadi, politikuri da samxedro

moRvawe, kavkasiis xazis ufrosi;

garsevan WavWavaZe – kaxeli Tavadi, diplomati;

aRa-mahmad-xani – yajarTa tomis beladi, iranis Sahis taxtisaTvis

mebrZoli;

polkovniki robertsoni – ingliseli oficeri, diplomatili;

mama Teodore – kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis

anton I-is moZRvari;

yularaRasi – aRa-mahmad-xanis samxedro ministri;

elCobis xelmZRvaneli – ruseTidan dabrunebuli iranis elCobis

xelmZRvaneli;

Page 3: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

3

iusuf-begi – ruseTSi (yazlarSi) sagangebo davalebiT gagzavnili

diplomati.

ahmed-xani – yorCibaSi;

batoniSvili almasxani (vaxtangi) – erekle II-is Ze;

pavle I – ruseTis imperatori;

solomon lioniZe – Tavadi, antirusulad ganwyobili politikuri

moRvawe;

solomon II – imereTis mefe, erekle I-is SviliSvili;

konstantine ColoyaSvili – kaxeli Tavadi;

daviT andronikaSvili – kaxeli Tavadi;

daviT vaCnaZe – kaxeli Tavadi;

mama ioane – Tbiliseli mRvdeli;

RvTiso – xevisberi;

giorgi – xevisberi;

pirveli moqmedeba

pirveli scena

irani. nadir-Sahis sataxto qalaqi. Sahis sasaxle. taxtze zis nadir-

Sahi, gverdiT uzis erekle. dro: 1744 weli.

nadir-Sahi: ufliswulo! es-esaa laSqrobas movrCi, cota unda

Sevisveno, iranis Sinaur saqmeebs mivxedo, qarTlisa da kaxeTis

saqmeebsac. qarTlica da kaxeTic dRes mZime mdgomareobaSia. es arc

iranis da arc osmaleTis brali ar aris, yvelaferSi qarTlis mefe

vaxtangia damnaSave. ra wyaloba ar hqonda iranis Sahisagan, ra pativi

da mainc ruseTisaken gauwia gulma. islamis miReba ar surda? vin

aZalebda? eTqva uari da Sahi sxvas daamtkicebda taxtze. riTi iyvnen

vaxtangze naklebi islamis rjulze moqceuli qarTlisa da kaxeTis

mefeebi giorgi an qaixosro? maT Sahs sityva misces da sikvdilamde

erTgulni iyvnen alahis, Sahisa da vaJkacis sityvisa. vaxtangma ki ra

qna? islamis rjulze moiqca, Sahs sityva misca da TbilisSi

dabrunebis Semdeg yvelaferi daiviwya – ruseTis imperators Sehfica

erTguleba. vaxtangi moRalate iyo da daisaja ise, rogorc

Page 4: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

4

moRalates Sehferis! dasanania, rom sikvdiliT ver davsaje! alahisa da

Sahis Ralati aravis SerCeba! ratom dumxar? Senc xom ase fiqrob?

erekle: iranis mbrZanebelo! kaxeTis bagrationebs, papaCems, erekle

nazaralixans, biZaCems – konstantines da mamaCems – Teimurazs,

SahisTvis micemuli sityva ara gautexiaT, yovelTvis erTgulad

emsaxurebodnen irans.

nadir-Sahi: WeSmaritad. biZaSeni, kaxeTis mefe konstantine, Cvens

samsaxurSi daiRupa, osmalebma mokles; mamaSeni Teimurazic

erTgulebiT gamoirCeva; Senc momewone, erekle. kargi sardali dadgeba

Sengan, mefec ar iqnebi urigo. mindoda qarTlis mefed damemtkicebine,

magram vaxtangis erTguli Tavadebis xelSi mebralebi (gaiRimebs). ase

gadavwyvite: qarTlis taxts mamaSens, Teimurazs, mivcem, kaxeTisas –

Sen garguneb, erekle. qarTlSi vaxtangis yvela momxre unda daxocoT

an qveynidan gaaZevoT. vaxtangis STamomavloba qarTlSi veRarasodes

verunda dabundes! Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb,

erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT, TbilisSi iranis

garnizons Cavayeneb, kaxeTis cixeebs Sen upatrone, gaamagre. me

osmalTTan samudamo zavi ar Semikravs. Tu iransa da osmaleTs Soris

omi atyda, osmalTa laSqari qarTlsa da kaxeTs Semoutevs, SeZlebT

osmalTa Setevis SeCerebas?

erekle: iranis mbrZanebelo! osmalTa Semotevas, Tu mtkvris xeobis

gavliT daiwyo, SevaCerebT, gorsa da Tbiliss gavamagrebT.

borCalodan osmalebi albaT ar Semogviteven, radgan am mxareSi maTi

SeCereba kidev ufro advilia. ai, Tu War-belaqnis mxridan Semogvities,

gaWirdeba saqme. didi mniSvneloba eqneba imas, Tu ramdenad

gierTguleben yarabaRis, erevnis, naxWevanis, ganjisa da SuSis xanebi.

nadir-Sahi (odnav gabrazebuli): erekle! Cemi orgulebi an miwaSi

wvanan an male gavistumreb am qveynidan! es exeba yvelas, maT Soris –

qarTlisa da kaxeTis mosazrRvre xanebsac. Sen Wkviani kaci xar da

unda gesmodes: War-belaqans nu mTxov, ver mogcem, verc borCalos! es

ori mxare kavkasiaSi iranis batonobisaTvis aucilebelia. rac Seexeba

qarTlisa da kaxeTis mosazRvre xanebs, eWvic ar mepereba, rom, Tu

gamiWirda, miRalateben. me arcerT maTgans ar vendobi, magram gendobiT

Page 5: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

5

Sen da mamaSens. Tu xanebs raime SeatyveT, maSinve macnobeT. garda

amisa, qarTlSi darCenil vaxtangis momxre yvela Tavads Tqveni

erTguli kacebi miuCineT, yvelafers Tval-yuri adevneT. moRalatis

xvedri sikvdilia, kargad daimaxsovre es, erekle!

erekle: iranis mbrZanebelo! me mxolod erTguleba msurs

dagimtkico da vcdilob yvelaferi ise gavakeTo, rogorc iranis

mbrZanebeli inebebs!

nadir-Sahi: me vxedav Tqvens erTgulebas da amitom gadavwyvite: arc

Teimurazs da arc Sen, erekle, taxtze damtkicebis pirobad rjulis

Secvlas ar mogTxovT. Tqvenc unda daafasoT es da Cemi erTgulebi

iyoT!

erekle (madlobis niSnad Tavs daxris): rodis mibrZanebT

gamgzavrebas?

nadir-Sahi: xvalve SegiZlia waxvide! daimaxsovre: Tu me osmaleTi

davamarcxe da kavkasiidan gavaZeve, imereTSi mefed Sens Svils davsvam.

am did saqmes xeli SeiZleba ruseTma SeuSalos. gafrTxileb: ruseTi

Seecdeba Cveni megobroba daarRios; es ki Zvirad daujdeba

saqarTvelos!

erekle: iranis mZbrZeneblo! Cvens megobrobas verc ruseTi da verc

osmaleTi verafers daaklebs. kax bagrationebs iranis SahisTvis

micemuli sityva arasdros gautexiaT!

nadir-Sahi: wadi erekle! menaneba ki Seni gaSveba, SenisTana kacebi

aqac Zalian mWirdeba! wadi, yvelaferi alahis nebaa! (erekle Tavs

daukravs, gadis).

mesame scena

Telavi. sasaxle. dabrazSi sxedan Teimuraz II da erekle II.

dro: 1744 weli.

Teimurazi: erekle, Svilo, ukve sami dRe gavida, rac iranidan

dabrundi, magram sasaubrod dro ver gamovnaxe. daviRale, Svilo, Seni

iranSi wasvlis Semdeg sul marto davrCi. verc TelavSi vgrZnobdi

Tavs kargad da verc TbilisSi. daviRale, erekle! Cemi ufrosi Zma,

biZaSeni konstantine, Cemze gamorCeuli iyo yvelafriT da xom gaxsovs,

Page 6: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

6

riTac daasrula Tavisi gamwarebuli sicocxle? me jer aravisTvis

miTqvams da Senc nuravis etyvi: biZaSeni konstantine jvars ar

icilebda, farulad atarebda perangis qveS, loculobda kidec, sami

eklesia SeakeTebina kaxeTSi. ubeduri kaci iyo mefe konstantine!

xSirad vfiqrob: kaxTa mefe konstantine, Cemi ubeduri Zma, iranis Sahis

samsaxurSi iyo da osmalebma RalatiT mokles. gaigebs ki Cveni

STamomavloba imas, rom konstantine Tavisi qveynisaTvis daiRupa da

ara iranisTvis? mgonia, rom ver gaigebs. meSinia, moRalated ar

Seracxos STamomavlobam ubeduri biZaSeni. mixvdebi, albaT, ratom

wamoviwye es saubari? iranis Sahma gviboZa Cven qarTlisa da kaxeTis

samefoTa taxtebi. didi wyalobaa, magram Sahi tyuilad ar gvwyalobs:

qarTlma da kaxeTma erTxel da samudamod unda gawyvitos kavSiri

ruseTTan da mxolod irans daukavSiros Tavisi bedi.

erekle: mamav batono! es arc daumalavs nadir-Sahs, pirdapir miTxra.

dResac nanobs, vaxtangis sikvdiliT dasja rom ver moaxerxa.

Teimurazi: nadir-Sahi Wkviania, SorsmWvretelia. islamis sjulze

moqceva imitom ar mogvTxova, rom vaxtangis msgavsad ar

gaveborotebineT, ukmayofilebis safuZveli mogvispo.

erekle: arc es daumalavs. pirdapir miTxra: qristianebi adixarT

taxtze da SeiSvneTo!

Teimurazi: vaxtangis momxreebidan qarTlis gawmendasac

mogvTxovda Sahi?

erekle: aravin daindoTo!

Teimurazi: erekle! me da Sen SeiZleba sanatrelic ki gagvixdes

kaxTa mefe konstantines bedi. Znelia, Sahis samsaxurSi iyo da Tan Seni

qveynis saqme akeTo.

erekle: uari rom vuTxraT, vaxtangis msgavsad ruseTSi unda

gadavixvewoT!

Teimurazi (gamococxldeba): me eg ar miTqvams! Cven taxtze uflis

nebiT avediT, Sahi aq arafers SuaSia; ufalma dauSva isic, rom

qristianebi varT. cota guli ki gamityda, SevSindi, magram gaqceva

arc mifiqria. uSenoba dametyo, gamiWirda martos. axla Sen damibrundi

da Cven unda aRvasruloT is, rac uCvenod gadawyda zecaSi.

Page 7: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

7

erekle: cotac da Sahi iranSi damtovebda, TavisTan. Sevatyve kidec,

bolo wuTs meryeoba daetyo. miTxra: SenisTanebi aq mWirdebao!

Teimurazi: papaSeni ereklec xom ar gamouSva Sahma saqarTveloSi,

TavisTan daitova. biZaSens, konstantines, Semcvleli ar gamouCnda,

Torem arc imas gamouSvebda.

erekle: nadir-Sahi osmalebis winaaRmdeg oms apirebs...

Teimurazi (fiqrebidan gamoerkveva): erekle, rogor Seatyve irani

karga xniT daawynara nadir-Sahma, Tu isev aireva qveyana?

erekle: mamav batono! nadir-Sahi laSqrobisas, velze, karavSi ufro

laRad grZnobs Tavs, vidre sasaxleSi. sasaxleSi sul SfoTavs, sul

Ralati elandeba. ara mgonia, irani didi xniT dawynardes, bevri da

Zlieri mteri hyavs nadir-Sahs, SeiZleba moklan kidec...

Teimurazi (fiqrebSiOwasuli): egaa Cveni ubedureba! nadir-Sahs

moklavan, axali Sahi dajdeba taxtze da mere imis dakrulze unda

icekvo. nadir-Sahi osmaleTTan oms daiwyebs da qarTlica da kaxeTic

SeiZleba osmaleTs darCes, maSin sulTnis guli unda moigo. irani Tu

daiqca, ruseTi qarTlSi baqaris gamefebas Seecdeba, rusebi qarTlSi

ki ara, kaxeTSic aRar gagvaCereben! (orive fiqrs miecema).

mesame scena

Tbilisi. anCisxatis ezo. ezoSi sxedan kaTolikos-patriarqi anton I da

erekle II. dro: 1745 weli.

erekle: Tqveno uwmidesobav! iranidan dabrunebis Semdeg ver

movaxerxe TqvenTan Sexvedra, TelavSi Sevyovndi samefoYs saqmeTa

mosagvareblad, momiteveT, rom ver moginaxuleT.

anton I: me pirdapir saqmeze gadaval. RmerTi Segvewia da

Teimurazica da Senc taxtze qristianebi axvalT. 1633 wlis Semdeg es

iqneba pirveli SemTxveva, roca qarTlisa da kaxeTis samefoTa taxtze

qristiani bagrationi dabrZandeba. me RmerTma didi bedniereba

marguna: amdeni xnis Semdeg sveticxovelSi pirvelad vakurTxeb

qristianuli wesiT. iranis Sahs wyaloba tyuilad ar mouRia, Sahs

veraguli gegma eqneba mofiqrebuli. rasa vgulisxmob?

Page 8: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

8

erekle: vxvdebi, Tqveno uwmidesobav! me da mamam ukve visaubreT amis

Taobaze.

anton I: mismine, erekle! iranis Sahi ver moinelebs vaxtangis

kavSirs ruseTTan da qarTlis sabolood ganadgurebas moiwadinebs. am

codvis qmnas ki Teimurazisa da Seni xeliT moindomebs. es iqneba Sahis

wyalobis safasuri! nu gadaixdiT am safasurs, Tu ar gindaT, rom

Tqveni saxeli wyevliT moixsenios STamomavlobam. samudamo

satanjvelisaTvis nu ganwiravT Tavs! me ver SegindobT am codvas!

erekle: nadir-Sahs rom Zala Seswevdes, qarTls Cven gareSec

miwasTan gaasworebda. Sahi Wkviania, osmaleTTan omis momlodines

qarTlisaTvis ar scxela, arc ruseTTan surs urTierTobis gawyveta.

avRanelebic droebiT damSvidnen, Zalas daemorCilnen, Tumca iranis

batonobas ar Serigebian. ara mgonia, iranis Sahi qarTlis saqmeebSi

aqtiurad Caerios da vaxtangisa da baqaris erTguli Tavadebis dasja

gvaiZulos.

anton I: RmerTma giSvelos, cota damamSvide. qarTlis darbeva ar

iqneba, erekle! xom gaxsovs, vaxtang mefe 1200 kaciT gadaixvewa

ruseTSi, 600 kacze meti mefes Crdilo kavkasiaSi eloda. am 1800 kacSi

marto sardlebi da meomrebi ar yofilan. mefes Tan gahyva wignieri

xalxi, sasuleiro da saero pirebi, Cveni enisa da istoriis

SesaniSnavad mcodne adamianebi. dRes qarTlSi wignis gadamwerebic ki

aRara gvyavs, eklesiebsa da monastrebSi skolebi aRara gvaqvs, male

wignieri kacis povna saerTod gaWirdeba. qarTlis mefes Tan gahyva

TiTqmis yvela cnobili dastaqari. omi rom atydes, daWrilebis

momvleli, wamlis damamzadebelic ar gveyoleba.

erekle: kaxeTic am dReSia, Tqveno uwmidesobav! lekebma aikles

qveyana.

anton I:P kaxeTs patroni hyavs, qarTls ki ara, kaxeTis darbevas Sahi

ar iTxovs...

erekle: qarTlis patroni Teimuraz mefea!

anton I: erekle! Sen xom ici, rom arc vaxtang mefis memkvidre, baqar

batoniSvili, arc ruseTSi gadaxvewili baqaris momxre Tavadebi da

arc qarTlSi darCenilebi Teimurazis qarTlSi gamefebas ar

Page 9: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

9

Seeguebian. nadir-Sahma es kargad icoda da amitomac uboZa qarTlis

taxti Teimurazs. Sahs SeeZlo qarTlis taxtze Cemi Zma, mahmadiani

abdula-begi daesva, magram es ar gaakeTa. ici ratom? abdula-begi,

marTalia, islamis rjulzea moqceuli, magram vaxtang mefis

ZmisSvilia, muxranbatonia. qarTlis Tavadebs qristian Teimurazs

mahmadiani abdula-begi urCevniaT! Sahma es kargad uwyis da amitomac

uboZa qarTlis taxti Teimurazs. Cven Sahs WkuiT unda vajoboT da

isedac gaveranebul qarTls axali gansacdeli avacdinoT. me pirobas

gaZlev: ar davuSveb qarTlis Tavadebis gamosvlas Teimurazis

winaaRmdeg. Sen unda momce piroba, rom Teimurazi ar daiwyebs

qarTlis Tavadebis darbevas!

erekle: Tqveno uwmidesobav! merwmuneT, mefe Teimurazs ar surs

qarTlis darbeva da arc daarbevs. bevri ram TviT qarTlis Tavadebzea

damokidebuli. Tu maT Teimurazis winaaRmdeg brZola daiwyes, mefe

iZulebuli gaxdeba, meamboxeni dasajos. amas nadir-Sahi moiTxovs.

baqaris momxre qarTlis Tavadebma es unda gaigon, unda Seeguon imas,

rom Teimurazi qarTlis mefea!

anton I: erekle! Sen ici, rom amas qarTlis Tavadebi arasdros

Seeguebian. me vecdebi, rom Tavadebi davamSvido, Sevaguo im azrs,

rom amjerad Tavis Sekaveba sjobs, Senc Seni mxriv ecade, rom

Teimurazma qarTlis Tavadebis dasasjelad mizezis Zebna ar daiwyos.

qarTlis Tavadebi rom ruseTSi gadaxvewili mefis erTgulebi darCnen,

xolo amjerad baqars miiCneven taxtis kanonier memkvidred, amaSi

moulodneli da cudi araferia. cudi is iqneboda, rom devnili mefe

da misi memkvidre daeviwyebinaT da iranis Sahis mier taxtze dasmul

Teimurazs gahgebodnen fexqveS.

erekle: Tqveno uwmidesobav! rac me miTxariT, mefe Teimurazs nu

etyviT, me momandeT mamasTan molaparakeba, vecdebi davarwmuno.

anton I: madloba ufals! erekle, Seni Tanadgomis imedi mqonda da

mixaria, rom es imedi ar gamicrue! saRamos locva iwyeba, eklesiaSi

SevideT (antoni I jvars gadasaxavs erekles, erekle mxarze emTxveva,

oriveni eklesiisken midian).

Page 10: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

10

meoTxe scena

sankt-peterburgi. ruseTis imperiis sagareo saqmeTa kolegia. kabinetSi

sxedan sagareo saqmeTa kolegiis maRali rangis moxele Tavadi sergei

golicini da batoniSvili baqar vaxtangis Ze.

dro: 1745 weli.

sergei golicini: batoniSvilo! mokled gagacnobT peterburgSi

Tqveni mowvevis mizezs. iranis Sahma nadirma qarTlis mefed daamtkica

Teimuraz erekles Ze, xolo kaxeTis mefed – Teimurazis vaJi erekle.

amrigad, Seilaxa qarTlis samefo taxtis kanonieri memkvidris, e. i.

Tqveni uflebebi – qarTlis taxti bagrationTa kaxeTis Stos

warmomadgenelma miiRo. sagareo saqmeTa kolegias da ufro zemoTac

(sergei golicini Tvalebs Wers miapyrobs) ainteresebT, ra Sedegebi

mohyveba amas? me am sakiTxis garkveva damavales imis gamo, rom didxans

vimyofebodi iranSi, piradad vicnobdi Tqvens sulkurTxeul mamas,

qarTlis mefe vaxtang VI-s, gicnobT Tqven, qarTlis taxtis kanonier

memkvidres.

baqari: Tavado! amas raRa Sedegi unda mohyves? Sedegi ukve mohyva!

qarTlisa da kaxeTis iranis Sahis mflobelobaSi gadasvla aRiares

osmaleTis sulTanma da ruseTis imperatorma. axla iranis Sahi nadiri

ise imoqmedebs, rogorc moesurveba.

sergei golicini: batoniSvilo! me mesmis Tqveni gulistkivili.

minda dagarwmunoT imaSi, rom ruseTis saimperatoro kari didad

afasebs Tqveni mamis, qarTlis mefis, sulkurTxeuli vaxtangis

erTgulebas, Tqvens erTgulebas. es rom ara, Cveni saubari arc

Sedgeboda. iranSi bevri iseTi movlena moxda, romelsac aravin eloda.

aba, vin ifiqrebda, rom sruliad ucnobi xani nadiri dangreul,

daSlil irans aaRorZinebda, avRanelebsac daamarcxebda da osmaleTis

armias kudiT qvas asrolinebda. nadiri rom ara, ruseTi da osmaleTi

irans gaiyofdnen da vaxtangis qarTlSi dabrunebasac win veraferi

daudgeboda.

Page 11: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

11

baqari: ramdenadac maxsovs nadir-Sahs osmaleTis winaaRmdeg

ruseTis mxardaWera sWirdeboda. nuTu ar SeiZleboda ruseTs amiT

esargebla da Cven qarTlSi davebrunebineT?

sergei golicini: ixileboda es sakiTxi, magram mefe vaxtangma ver

gabeda nadir-SahTan wasvla da sworadac moiqca. SeiZleboda nadir-

Sahs mefe vaxtangi sikvdiliTac ki daesaja. nadir-Sahma, rac gaWirvebis

Jams ruseTs dauTmo, Semdeg yvelaferi ukan waiRo. didxans fiqrobda

mefe vaxtangi da bolos uari Tqva iranSi gamgzavrebaze. es Tqvenc

kargad unda gaxsovdeT.

baqari: (naRvlianad) yvelaferi maxsovs!

sergei golicini: rogor Sexvdebian qarTlis Tavadebi Teimurazis

asvlas qarTlis samefo taxtze? ruseT-iranis urTierTobis

garTulebis, omis SemTxvevaSi qarTlis Tavadebi Tu dagiWeren mxars an

Tqven an Tqvens memkvdires?

baqari: qarTlis Tavadebi kanonieri mefisa da misi memkvidreebis

erTgulni iyvnen da iqnebian, magram Zala aRmarTs xnavs. Tqven mgoni

iciT vin iyo Sahis mier qarTlis taxtze dasmuli Teimurazis mama?

erekle nazaralixni, Sahis gvardiis sardali – yularRasari. iranSi,

agansakuTrebiT sataxto qalaqSi, Sahis ise ar eSinodaT, rogorc

nazaralixanisa. dRe ar gavidoda, misi brZanebiT vinme rom ar

daesajaT sikvdiliT. bevri ram iswavla Teimurazma mamisagan da maT

Soris yvelaze ukeTesad – veragoba da daundobloba. cxadia,

Teimurazis Svili ereklec mamis kvalze ivlis. nadir-SahTan

xangrZlivi urTierTobiT, omebSi monawileobiT erekle mxolod jaris

gaZRolas ar swavlobda. nadir-Sahis karze, sataxto qalaqSi Tu

laSqrobis dros, uamrav adamians sjidnen sikvdiliT, xSirad ramdenime

aTeul kacs erTad. gaxsovT, rogor daundoblad moeqca nadir-Sahi

Tavis mowinaRmdegeebs? cocxali ar gauSva aravin. ras iswavlida

erekle nadir-Sahis karze? veragobasa da daundoblobas! axla Tqven

TviTon gansajeT, ra dReSi Caagdeben Teimurazi da erekle Cems

erTgul Tavadebs qarTlSi? bevri sisxli daiRvreba.

sergei golicini: ramdenadac viciT, kaTolikos-patriarqi antoni

Tqveni axlo naTesavia...

Page 12: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

12

baqari: naTesavi ki ara, biZaSvilia, mamaCemis Zmis Svili.

sergei golicini: kaTolikos-patriarqs didi Zala aqvs, bevri

SeuZlia!

baqari: kaTolikos-patriarqi politikaSi ar Caereva, mas Tavisi misia

aqvs erisa da qveynis winaSe. ramdenadac vici, ereklesa da kaTolikos-

patriarqs ar unda hqondeT cudi urTierToba, magram Teimurazi

dapirispirebulia antonTan. Teimurazs antonis kaTolikos-patriarqad

arCeva ar surda, magram veras gaxda. Teimurazs wyenis daviwyeba ar

SeuZlia, adre Tu gvian igi aucileblad iZiebs Surs.

sergei golicini: kargi iqneba, moskovSi myofi Tqveni erTguli

Tavadebidan ramdenime kaci rom gaagzavnoT qarTlSi da iqauri

Tavadebi gaamxnevoT1 cxadia, es saidumlod unda moxdes. maTi

mgzavrobis xarjebs sagareo saqmeTa kolegia gaiRebs. sando xalxi

unda SearCioT. Tu ra unda akeTon qarTlSi, amis Sesaxeb miTiTebebs

maT kolegia miscems. kolegiis, iseve rogorc Tqvens, interesebSi

Sedis qarTlis TavadebTan mudmivi kavSiri.

baqari: sando xalxi SeiZleba SeirCes, magram ramdenad uxifaTo

iqneba maTi mogzauroba?

sergei golicini: qarTlSi gagzavnil Tavadebs ruseTis pasportebi

eqnebaT, verc Teimurazi da verc erekle maT dapatimrebasa da dasjas

ver gabedaven, Tu saerTod gaiges maTi mogzaurobis Sesaxeb.

baqari: cxadia, ruseTis qveSevrdomebs Teimurazi da erekle ver

dasjian, magram Tu gaiges, romel TavadTan stumrobdnen ruseTidan

Casulebi, sasjeli ar ascdebaT im sacodavebs. amitom gafrTxilebT:

sando xalxs me SevarCev, magram, rac ar unda moxdes, ruseTidan

Casuli Tavadebi kaTolikos-patriarqs ar unda Sexvdnen. ar minda

uwmidesi raime xifaTs Seeyeros. aki vTqvi, isedac mZime misia daakisra

mas RmerTma.

sergei golicini: batoniSvilo! minda kidev erTxel dagidasturoT,

rom ruseTis saimperatoro kari didad afasebs qarTlis mefis,

sulkurTxeuli vaxtangis da Tqveni, taxtis memkvidris, erTgulebas da

yovel ORones ixmars, raTa daicvas Tqveni kanonieri ufleba.

baqari: gmadlobT, Tavado! (baqari gadis).

Page 13: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

13

mexuTe scena

Tbilisi. mefis sasaxle. darbazSi sxedan Teimuraz II da erekle I. dro:

1861 wlis damdegi.

Teimurazi: erekle! dRedaRam vfiqrob, Rameebs vaTeneb da veraferi

gamomirCevia! amitom gixme Telavidan. lekianoba qveyanas daaqcevs. Tu

lekebi ar avlagmeT, male kaxeTi gaukacrieldeba. lekebTan oms jari

unda, romelic mudmivad unda idges sazRvarze – War-belaqansa da

javaxeTSi. am jaris Senaxva Cven ar SegviZlia. Tu ruseTis imperatorma

or-sam aTasiani jari mogvaSvela, lekebis TareSs aRvkveTT, iqneba War-

belaqanic davikavoT, lekebis bude movSaloT.

erekle: mamav batono! mec bevrs vfiqrob, magram veraferi

gadamiwyvetia. ruseTis imperatorma jari kidevac rom mogvces, iranis

mbrZanebeli qerim-xani gagvinawyendeba, sulTanic SeSfoTdeba. Tu War-

belaqani ar davikaveT da lekebis bude ar movSaleT, verc rusis jari

gviSvelis. lekis devna Znelia. mgonia, rom rusis jari lekebis

sadevnelad ar gamogvadgeba. umjobesi iqneba, ruseTis imperators

fuli vTxovoT da jars CerqezeTSi me viqiraveb. aTasi an aTas xuTasi

Cerqezi sakmarisia, rom lekebi davaSinoT. am saqmes didi fuli

dasWirdeba. Cerqezebi did jamagirs moiTxoven, cxenebisa da iaraRis

nawili Cven unda viyidoT, brZolaSi daRupuli Cerqezebis ojaxebsac

Cven unda vupatronoT, daqiravebul jars bina da sakvebi sWirdeba.

Teimurazi: lekebi Cerqezebs rom mourigdnen?

erekle: rusebi da lekebi SeiZleba morigdnen. ar gaxsovT, rogor

mourigda rusTa xelmwife iranis Sahs, rogor gawires mefe vaxtangi?

RmerTma uwyis, ra davalebas miscemen saqarTveloSi gamosagzavn jaris

sardals. mamav batono, Tavsatexi ar gagvixdes eg rusis jari!

Teimurazi:P erekle! Sen xom ici, rom Cveni War-balaqanSi Sesvla

arc irans unda da arc osmaleTs. jerjerobiT Cven War-belaqans ver

daviWer, lekebi amis gareSe unda avlagmoT. erTaderTi gza sazRvrebis

Sekvraa. leki saingilodan ar unda gamovuSvaT, axalcixisaken mimavali

gza unda gadavuketoT. ramdenjerme cud dRes rom davayriT,

SeSindebian lekebi.

Page 14: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

14

erekle: mec manda var, mefev batono! magram rusis Semoyvana iransa

da osmaleTs gaanawyenebs, Cerqezebis razmis Semosvla ki SeiZleba

verc ki gaigon; kidec rom gaigon, yuradRebas ar miaqceven.

Teimurazi: ruseTSi mainc unda wavide, RmerTma uwyis rodemdis

gagrZeldeba Cveni zavi iranTan da osmaleTTan, ra moxdeba xval.

ruseTis imperators pirvel rigSi jari vTxovoT. jaris gamogzavnis

sakiTxi ase advilad ar mogvardeba, Tu saerTod gadawyda. jaris

gamogzavnis Taobaze Tu uari miviReT, iqneba fuliT mainc dagvexmaron

da Cerqezebidan jaric gadmoviyvanoT.

erekle: ruseTSi elCobis gagzavna saWiroa. unda gavarkvioT, ra

miznebi aqvs ruseTs kavkasiaSi, apirebs Tu ara iranTan oms. Tu

ruseTi iranTan oms apirebs, Cven yvela Rone unda vixmaroT, rom, mefe

vaxtangis msgavsad, motyuebuli ar davrCeT. iranTan omis SemTxvevaSi,

ruseTis jari darialis gziT unda Semovides saqarTveloSi. Tu

ruseTi iranTan oms ar apirebs, Cven Sors unda daviWiroT Tavi

ruseTisagan.

Teimurazi: ruseTi Tavis gegmebs bolomde ar gaamJRavnebs,

molaparakeba Zneli iqneba.

erekle: mamav batono! mefe vaxtangiviT ar unda avCqardeT. ise ar

moxdes, rom ruseTma Cvenze ganawyenebuli iranisa da osmaleTis

pirispir marto dagvtovos. jariT daxmarebis Taobaze maincdamainc

Tavs nu gamoidebT, fuliT Tu dagvexmarnen, esec didi saqme iqneba.

amjerad es vikmaroT. didi sifrTxile gvmarTebs: iranis, osmaleTisa

da ruseTis WidilSi im kozakisa ar dagvemarTos, or aqlems Soris

rom aRmoCnda.

Teimurazi: ase vqnaT, Svilo! (oriveni dgebian da saubriT gadian).

Page 15: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

15

meeqvse scena

sankt-peterburgi. ruseTis sagareo saqmeTa kolegia. did darbazSi

fexze dganan kolegiis Tavmjdomare – grafi nikita panini, kolegiis

maRali rangis moxeleebi.

dro: 1761 weli.

(nikita panini dabal xmaze esaubreba kolegiis erT-erT moxeles.

oriveni iRimebian, Semodis karis ministri amaliTurT).

karis ministri: mefe iveriisa, misi udidebulesoba Teimuraz

erekles Ze!

(darbazSi Semodis Teimuraz II amaliTurT. nikita panini Sua

darbazSi miegebeba, Tavs daukravs, Teimuraz II miesalmeba. nikita

panini mefes savarZlamde miacilebs, Teimuraz II savarZelSi

dabrZandeba).

nikita panini: gmadlobT, batonebo! molaparakebis dasrulebamde

meore darbazSi dagvelodeT.

Teimurazi: (mas Semdeg, rac Tarjimani gadauTargmnis nikita paninis

naTqvams, xmamaRla eubneba Tarjimans): moaxsneT grafs, rom CemTan

darCebian elCobis mdivani da Tarjimani.

nikita panini: keTili!

(Teimuraz II-is, nikita paninisa da ramdenime kacis garda yvelani

toveben darbazs).

nikita panini: Tqveno udidebulesobav! me ver daveswari Tqvens

audiencias mis imperatorobiT udidebulesobasTan. imedia, kmayofili

brZandebiT!

Teimurazi: madloba ufals!

nikita panini: misma imperatorobiTma udidebulesobam damavala,

davwrilebiT gaverkve Tqveni saTxovaris arsSi. Tu inebebT,

yuradRebiT gismenT!

Teimurazi: Tqveno maRalaRmatebulebav, grafo! Tqven kargad unda

mogexsenebodeT, rom Cemi qveyana mZime gansacdelSia. mterma jer

qveynis sasazRvro provincia War-belaqani wagvarTva, Semdeg iq lekebma

daibudes da didi xania ganuwyvetliv arbeven kaxeTsac da qarTlsac.

itaceben adamianebs da Semdeg axalcixeSi yidian. gaveranda qveyana,

Page 16: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

16

soflebi daicala. me da Cemma Svilma, kaxeTis mefe ereklem,

gadavwyviteT damxareba erTmorwmune ruseTs vTxovoT.

nikita panini: diax, urwmunoTa winaaRmdeg brZolaSi qristianTa

daxmareba ruseTis misiaa!

Teimurazi: es Cvenc viciT, magram davadgi TuU ara fexi ruseTis

miwas, ar dagimalavT da guli gamityda.

nikita panini (gakvirvebuli): ratom?

Teimurazi: jer iyo da yizlaris komendantma uari gviTxra,

nebarTva ara maqvs da moskovisaken ver gagatarebTo. rogorc iqna,

astraxanamde CavaRwieT da axla astraxanis gubernators veraferi

SevasmineT. me gvirgvinosani mefe gaxlavarT, magram astraxanis

gubernatori zarbaznebidan salutis micemisagan Tavs ikavebda. Cven

viciT, rom sulkurTxuli petre didis droidan arsebobs wesi: Tu

qalaqSi gvirgvinosani Sedis, saluti unda mieces.

nikita panini: dasanani gaugebrobaa!

Teimurazi: am gaugebrobebis gamo elCobam didi dro dakarga.

elCobis Sesaxeb Seityves iransa da osmaleTSi. jer ar viciT, ruseTi

dagvexmareba Tu ara, magram Sahi da sulTani ki ukve gajavrebulebi

arian.

nikita panini: yizlarsa da astraxanSi erTi dRec rom ar

dagekargaT, iransa da osmaleTSi elCobis Sesaxeb mainc yvelafers

Seityobdnen. iranisa da osmaleTis qveSevrdomebi mravlad arian

yizlarSic, astraxanSic, moskovSic, peterburgSic da TbilisSic.

Teimurazi: imperatorTan Sexvdram imedi Camisaxa.

nikita panini: brZaneT, ras iTxovT?

Teimurazi: lekebisagan Cveni qveynis dasacavad, sazRvrebis

Sesakvrelad aucilebelia or-sam aTasiani regularuli jari. amis

gareSe Cemi qveyana gaverandeba, gaukacrieldeba. Cven ruseTis jars

mxolod lekebis winaaRmdeg gamoviyenebT.

nikita panini: Tqveno udidebulesobav! axla evropaSi didi omia.

ruseTi ukve ramdenime welia ebrZvis prusias. Cveni jarebi

baltiispireTsa da prusiaSi dgas, ar viciT, omi ramden xans

gagrZeldeba. amitom amJamad saqarTveloSi jaris gagzavna, da isic

Page 17: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

17

ori-sami aTasi kacisa, warmoudgenelia. esec ar iyos, qarTlsa da

kaxeTSi ruseTis jaris gamoCena gaaRizianebs osmaleTsa da irans.

prusiasTan omis pirobebSi ruseTisaTvis Zalze arasasurvelia, saSiSia

iransa da osmaleTTan urTierTobebis gafuWeba. saqarTveloSi

ruseTis jaris gamoCenas SeiZleba Zalze cudi ambebi, omic ki mohyves.

Teimurazi: yovelive es mec kargad mesmis. Tu jariT ver

dagvexmarebiT, iqneb fuliT mainc dagvexmaroT. am fuliT jars

viqiravebT CerqezeTSi.

nikita panini: prusiasTan omma xazina daacariela. omis

damTavrebamde fuliT daxmareba SeuZlebeli iqneba, omis damTavrebis

Semdeg iqneb gamoinaxos saxsrebi. me yovel Rones vixmar omis

damTavrebis Semdeg, TuU ori-sami aTasi kaci ara, xuTaskaciani razmi

mainc mogaSveloT artileriasTan erTad. rogorc ki omi damTavrdeba,

molaparakebac ganvaaxloT, manamde ki Tqveni ZalebiT unda

gaumklavdeT mters.

Teimurazi: Tqveno maRalaRmatebulebav! Cemi peterburgSi Camosvla

ukve niSnavs, imas, rom me da Cemma Svilma omi gamovucxadeT iransa da

osmaleTs. ar vici rodemdis SevZlebT, an SevZlebT ki saerTod

iranTan da osmaleTTan omis Tavidan acilebas. Tu ruseTi

mfaravelobas gagviwevs, maSin Cven sxvagvarad vimoqmedebT, am

mfarvelobis gareSe ki sxva gza unda avirCioT.

nikita panini: ruseTi didi xania saqarTvelos mfarvelia da

momavalSic Seasrulebs am misias. Cven mxolod prusiasTan mimdinare

omi gviSlis xels, jariT an fuliT dagexmaroT. ruseTi saqarTvelos

ganixilavs iranisa da osmaleTis winaaRmdeg mebrZol qveynad, ese igi

– Tavis mokavSired. me misma imperatorobiTma udidebulesobam

damavala TqvenTan SemeTanxmebina kavkasiaSi iranisa da osmaleTis

winaaRmdeg moqmedebis gegma. Tu Tqven winaaRmdegi ar iqnebiT, amis

Sesaxeb xval visaubroT.

Teimurazi: imedia, Cveni dRevandeli saubari, iseve rogorc

xvalindeli, saidumlod darCeba.

Page 18: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

18

nikita panini: es Cvens interesebSic Sedis, darwmunebuli

brZandebodeT, rom yvelaferi saidumlod darCeba (nikita panini

wamodgeba da Teimuraz II-s Tavs daukravs. oriveni gadian).

meSvide scena

yarabaRi. xanis sasaxle. did darbazSi taxtze zis qerim-xani. gverdiT

uzis erekle II. dro: 1761 weli.

qerim-xani: erekle-xan! Zalian ki gavocdi, yurebs ar davujere, roca

momaxsenes, rom qarTlis mefe, mamaSeni Teimurazi, ruseTs gaemgzavrao.

ra moxda? amdeni xania vmegobrobT da erTmaneTisagan damaluli

araferi gvqonia. me rasac dagpirdiT, vasruleb, Tavi ar Semircxvenia.

Seni da mefe Teimurazis sityvisa mjera, magram axla es moulodneli

ambavi...

erekle: iranis mbrZanebelo! mefe Teimurazsa da me TqvenTvis

mocemuli sityva ar gagvitexia. ar dagimalavT, gadavwyviteT ruseTs

cotaodeni jari vTxovoT. Tqvenc kargad iciT, aikles lekebma qveyana,

Caibudes War-belaqanSi da umowyalod Zarcvaven soflebs, itaceben

adamianebs. qarTlsa da kaxeTSi rom saZarcavi SemoelevaT erevnis,

ganjisa da yarabaRis saxanoebs gaigeben fexqveS. lekebi tyvesa da

naZarcvs axalcixeSi yidian, iqauri faSa mfarvelobs maT. faSas me

veRarafers davakleb, isev lekebi unda avlagmo. jari unda Cavayeno

War-belaqnis sazRvarze, unda Sevkra axalcixe-axalqalaqisaken

mimavali yvela gza. Cemi jariT me amas ver SevZleb, iZulebuli var,

jari russ vTxovo. Tu lekebi ar avlagme, soflebi sul daicleba,

gaixizneba xalxi.

qerim-xani: erekle-xan! lekebi iransac uqmnian saSiSroebas, magram

gana rusis jaris Semoyvana ufro did safrTxes Seqmnis? ... gaixsene, ra

cudi ambebi mohyva petre mefis jarebis Semosvlas kaspiis zRvis

sanapiroze. ajobebda winaswar mogvelaparaka. me vendobi Sen sityvas,

Page 19: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

19

rom rusis jars iranis winaaRmdeg ar gamoiyeneb, an ratom unda

gamoiyeno?

erekle: vaJkacis sityvas gaZlevT!

qerim-xani: mjera, erekle-xan! magram aba dafiqrdi: osmaleTis

sulTani endoba Sens sityvas? an ratom unda endos? Cven Zveli

megobrebi varT, sulTani ki Seni megobari ar aris, arc Cemi... me rom

rusis jaris Semoyvanas mSvidad Sevxvde, sulTani ifiqrebs, qerim-xanma

da ereklem Cems winaaRmdeg piri Sekres da ruseTic miimxreso...

kavkasiaSi ruseTis gamoCenas sulTani ar dauSvebs... cudi ambebi

moxdeba, osmalebma SeiZleba omic daiwyon. Tuki omSi ruseTis mefe

ganze gadgeba, osmaleTs me da Sen ver gavumklavdebiT...

erekle: axalcixis faSa Tu davarwmune, rom rusis jari mxolod

lekebis winaaRmdeg minda gamoviyeno, sulTanic damSviddeba.

qerim-xani: erekle-xan! Sen Tu axalcixeSi tyveTa bazars mospob, me

moxaruli viqnebi. netav mefe solomonma foTidan da redut-kaledanac

aRkveTos tyveTa gayvana. Sen xom ici, rom osmaleTis ianiCaris jari

ZiriTadad kavkasiidan gayiduli tyveebiT iveseba. ianiCaris jaris

dasustebas sulTani ar dauSvebs, axalcixis tyveTa bazars osmaleTi

ar daTmobs, lekebs sulTani ar dagaCagvrinebs, axalcixis faSas

agimxedrebs... me sul imas vocnebob, netavi War-balaqanSi Cemi xani

damasmevina da lekebis TareSisTvis bolo momaRebina, magram es iseTi

sakiTxia, osmaleTi umal oms daiwyebs.

erekle: iranis mbrZanebelo! amis Taobaze mec bevri mifiqria, magram

ra gavawyo? omi rom daiwyos, laSqars veRar Sevkreb, daicala qveyana,

gaubedurda xalxi...

qerim-xani: erekle-xan! daimaxsovre: rac me giTxari, ruseTis mefemac

kargad icis. ruseTis mefe osmaleTis sulTans ar gadaimterebs da Sen

jars ar mogcems. Cemma elCma ruseTidan macnoba, rom didi omia

evropaSi, didi sisxli iRvreba. ruseTs SenTvis arc scalia, tyuilad

SemaSfoTe mec da osmalTis sulTanic. erTxel nadir-Sahma miTxra:

ruseTis rom ar meSinodes, osmaleTs advilad gavaZevebdi kavkasiidano.

ruseTi Zlier qveyanas ver itans: verc irans, verc osmaleTs, verc

Page 20: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

20

saqarTvelos. es ar daiviwyo, erekle-xan! xval ganjamde gamacile,

kidev bevri gvaqvs sasaubro (oriveni dgebian da saubriT gadian).

merve scena

sankt-peterburgi. ruseTis sagareo saqmeTa kolegia. kabinetSi

sxedan kolegiis Tavmjdomare grafi nikita panini da saqarTveloSi

gamosagzavni ruseTis saeqspedicio korpusis meTauri generali grafi

gotlib-kurt-henrix totlebeni.

dro: 1769 wlis ivnisi

nikita panini: Tqveno aRmatebulebav! gilocavT saqarTveloSi

gasagzavni razmis mTavar meTaurad daniSvnas! imedia, gaamarTlebT misi

imperatorobiTi udidebulesobis ndobas!

generali totlebeni: didad gmadlobT, Tqveno aRmatebulebav!

nikita panini: Tqven miiRebT werilobiT instruqcias, romelSic

Camoyalibebuli iqneba Tqveni ufleba-movaleobani. rasac axla getyviT,

Cven Soris unda darCes, ar unda gaigos aravin, arc samxedro da arc

sagareo saqmeTa kolegiaSi, saerTod _ aravin. gaxsovdeT, Tqven misma

imperatorobiTma udidebulesobam DSegiwyalaT da samsaxurSi

dagabrunaT Cemi rCeviT. Tqven imoqmedebT ara werilobiTi

instruqciiT, aramed im zepiri instruqciiT, romlis Sinaarssac axla

gagacnobT.

generali totlebeni: gismenT, nikita ivanoviC!

Page 21: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

21

nikita panini: amJamad saqarTvelo osmaleTsa da irans Sorisaa

gayofili. dasavleTi saqarTvelo anu imereTis samefo, samegrelos,

guriisa da afxazeTis samTavroebiT osmaleTis vasalia; aRmosavleTi

saqarTvelo, anu qarTl-kaxeTis samefo, – iranisa. didi xania, arcerT

qarTvel mefes formaluradac ki aRar emorCileba samxreTi

saqarTvelo – samcxe da samxreT-dasavleTi saqarTvelo – aWara. am

teritorias osmaleTis faSebi ganageben. imereTis mefe solomoni

osmaleTis sulTans ebrZvis da amitom xalisiT dagveTanxma omSi

monawileobaze, Cvens mxares ibrZolebs. qarTl-kaxeTis mefe erekle oc

welze metia, karg urTierTobas inarCunebs iranTan. megobrobda nadir-

SahTan da amjeradac iranis dRevandeli mbrZanebeli qerim-xanic

swyalobs. erekle omSi monawileobaze albaT uars ityvis, osmaleTTan

urTerTobis gafuWebas moerideba. amrigad, erekle jerjerobiT kargi

urTierTobis SenarCunebis momxrea, rac Cven Zalze gviSlis xels.

generali totlebeni: es is erekle xom ar aris, romlis Sesaxebac

prusiis mefe fridrix didi aRatacebiT laparakobda.

nikita panini: swored is gaxlavT! metad Wkviani, eSmaki da saSiSi

kacia, nadir-Sahis gamozrdilia, uSiSari sardalia, didi saxeli aqvs

mTels kavkasiaSi, daSinebuli hyavs mezobeli iranis xanebi,

SesaniSnavad moagvara urTierToba iranTan da osmaleTTan. mokled

getyviT: mefe erekle taxts unda CamovaSoroT da taxtze CvenTvis

sasurveli kandidati aviyvanoT, iqneb droebiT Tqvenc mogiwioT qveynis

marTva. gaxsovdeT, erekles didi xania ebrZvian qarTlis Tavadebi,

romlebic mas mefed ar scnoben. vimeoreb, erekles qarTlis taxti

unda wavarTvaT da iq Cveni kaci davsvaT mefed.

generali totlebeni: jari didi hyavs mefe erekles?

nikita panini: zusti cnoba ara gvaqvs, magram dadgena SeiZleba.

vfiqrob, Tqveni razmiTa da qarTlis Tavadebis jariT erekles

taxtidan gadayeneba SesaZlebelia.

generali totlebeni: rogor unda davukavSirde qarTlis Tavadebs?

nikita panini: TviTon dagvikavSirdebian.

generali totlebeni: jaris gazrda rom gaxdes saWiro?

Page 22: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

22

nikita panini: saWiroebis SemTxvevaSi jaris raodenobas gavzrdiT.

gaxsovdeT: mniSvneloba ara aqvs, ramden cixes waarTmevT osmalebs,

CvenTvis amjerad mTavaria mefe erekles taxtidan gadayeneba, ukidures

SemTxvevaSi, qarTlidan gandevna. erekle xels uSlis Cveni kavkasiuri

politikis ganxorcielebas. imoqmedeT gabedulad, ar SeSindeT.

gaxsovdeT, mefe erekle gamocdili, Wkiani da eSmaki adamiania, advilad

verc moatyueb da verc SeaSineb! sanam saqarTveloSi gaemgzavrebodeT,

kidev SevxvdebiT. gmadlobT! (generali totlebeni wamodgeba, nikita

panins Tavs daukravs da gadis).

mecxre scena

Tbilisi. mefis sasaxle, darbazSi sxedan erekle II da kaTolikos-

patriarqi anton I. dro: 1769 wlis ivlisi.

erekle: alaverdSi veRar CamogiswariT, Tqveno uwmidesobav,

TelavSi Sevyovndi, RvTis wyalobiT xom kargad brZandebiT?

anton I: madloba ufals.!

erekle: Tqveno uwmidesobav! Cveni saubris Sinaarsi saidumlod

unda darCes, uaxloes xanebSi iseTi gadawyvetilebis miReba momixdeba,

romelic SeiZleba sabediswero gamodges. TqvenTan TaTbiris gareSe me

ar SemiZlia raime gadavwyvito.

anton I: SevTxov ufals, rom gamcnos gza WeSmariti, uflis gziT

gaataros!

erekle: gasul wels ruseTis imperatorma omi dauwyo osmaleTis

sulTans. Cven es omi ar gvexeba, Cven sulTanTan karga xania mSvidoba

gvaqvs. imperatori ekaterine jars ugzavnis imereTis mefe solomons.

jari darialis xeobiT Semova. SeiZleba ruseTis xomaldebi Savi zRvis

cixe-simagreebsac miadges, romelnic axla osmaleTs upyria. mefe

solomonma SeiZleba am jariT foTi, redut-kale da soxumi daikavos.

cxadia, imerTa mefe Seecdeba quTaisis, baRdadis, Sorapnisa da

cucxvaTis cixeebidanac gandevnos osmaleTis garnizonebi. Tu es

moxda, dadiani, gurieli da ServaSiZe SeSindebian da imereTis mefes

yurmoWril ymebad daudgebian.

Page 23: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

23

anton I: es xom Cveni didi xnis ocnebaa, jerjerobiT auxdeneli

ocneba...

erekle: Tqveno uwmidesobav! imerTa mefis gaZliereba da cixeebidan

osmalebis gandevna didi saqmea, magram me sxva ram mafiqrebs...

anton I: ra, Svilo Cemo?

erekle: ufro savaraudoa, rom darialis gziT Semosuli rusis

jari, ruseTis gegmis Tanaxmad, imerTa mefem samcxis cixeebis

dasakaveblad gamoiyenos. Tu samcxe imerTa da rusTa laSqarma daikava,

cxadia, samcxe imerTa mefes darCeba.

anton I: ratom fiqrob, rom rusTa da imerTa laSqari foTis,

redut-kalesa da soxumis daWeras ar ecdeba da maincdamainc samcxis

cixeebs Seutevs?

erekle: ruseTis imperatorma icis, rom samcxis daWera Cveni didi

survilia. amitom vfiqrob, imerTa mefes samcxeze laSqrobas urCevs da

daiTanxmebs kidec. amiT rusi Cemsa da solomons Soris ganxeTqilebas

Camoagdebs.

anton I: raSi sWirdeba ruseTis imperators Seni da solomonis

gadamtereba?

erekle: Tqveno uwmidesobav! rusis mizani Zneli amosacnobi ar

aris. imperatorma ekaterinem icis, rom me sulTanTan karga xania

mSvidoba maqvs da omSi ar Cavebmebi. Cemi omSi Cabma sulTansac

aRaSfoTebs da arc iranis mbrZanebel qerim-xans esiamovneba. Tu me

gavjiqdebi, rusi pirdapir metyvis: an omSi Caebi, an samcxes imerTa

mefes mivcemo. me amas winaswar vgrZnob. russ didi Zala aqvs, imerTa

da rusTa laSqars samcxis cixeebis daWera ar gauWirdeba.

anton I: imerTa mefe solomons unda movelaparakoT. davarwmunoT,

rom russ misi gaZliereba ar surs, nu ahyveba rusis rCevas.

erekle: imerTa mefes Zalian uWirs. quTaisis, baRdadis, Sorapnis,

cucxvaTis cixeebSi osmalTa jari dgas. rusTa jaris gareSe mefe

solomoni am cixeebs ver daibrunebs, amitomac imerTa mefe iZulebuli

iqneba, rusis rCeva miiRos; rasac etyvian, imas gaakeTebs. Tu rusma

solomons uTxra, foTze, rudet-kalesa da soxumze vilaSqrebTo, –

ilaSqrebs; Tu samcxeSi laSqroba SesTavazes, amazec Tanaxma iqneba.

Page 24: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

24

garda amisa, rusis jaris gareSe mefe solomoni verc foTs

SeinarCunebs da verc axalcixes. ase rom, imereTs rusi omSic sWirdeba

da omis Semdgomac aranakleb gamoadgeba.

anton I: maSasadame, imerTa mefesTan molaparakebas azri ara aqvs?

erekle: ara aqvs! rusma dagvaswro, axla ukve gviania.

anton I: rusis mxareze TamaSSi Cabma saSiSia, RmerTma uwyis, riTi

damTavrdeba osmaleTisa da ruseTis omi...

erekle: riTac ar unda damTavrdes, sul erTia – osmaleTsa da

irans mtrad movikidebT. osmaleTi lekebs agvimxedrebs da qveyanas

dagviqcevs, qerim-xanic micemuli sityvis gatexas ar gvapatiebs. oc

welze metia iranTan da osmaleTTan mSvidoba gvaqvs, axla ki gamodis,

rom ruseTi gvaiZulebs, davarRvioT es mSvidoba. Cven osmaleTTan da

iranTan omi ar SegviZlia.

anton I: gaxsovT, rogor airia qveyana mefe vaxtangis ruseTTan

kavSiris gamo? osmalo, sparsi da rusi erTmaneTs ejibrebodnen, vin

ufro did lukmas igdebda xelT.

erekle: maxsovs. am brZolas Seewira biZaCemi – kaxTa mefe

konstantine da biZaTqveni – qarTlis mefe vaxtangi. erTxel qerim-

xanisaTvis nadir-Sahs uTqvams: ruseTs ar surs ixilos arc Zlieri

osmaleTi, arc Zlieri irani da arc Zlieri saqarTvelo.

anton I: xelmwifev! erTmorwmune ruseTi didi Zalaa. rogorc Cans,

rusi Tavs ar anebebs kavkasiisaTvis brZolas. es brZola CvenTvis

erTxel ukve cudad damTavrda, SeiZleba cudad damTavrdes meoredac.

miuxedavad amisa, me codvian gzas ver virCev: usjuloTa da qristianTa

omSi usjulos mxareze ver davdgebi, qristianebs ver vuRalateb! esec

icode: me da Sen gansxvavebuli misia dagvakisra ufalma. Sen mefe xar,

qveynis patroni, gvirgvinosani, qveyana da xalxi Sen Cagabara RmerTma

da Senve ageb RvTis winaSe pasuxs! Sens gulSi Caixede, kidev ifiqre,

bevri ifiqre da ise gadawyvite, rogorc Cveni qveynisTvis iqneba

ukeTesi. me RmerTs Sevevedrebi goneba gaginaTos da iseTi gza

gapovninos, rom marTali darCe RmrTisa da qveynis winaSe! me mets

verafers getyvi (kaTolikos-patriarqi wamodgeba, jvars gadasaxavs

erekles, erekle mxarze emTxveva. oriveni gadian).

Page 25: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

25

meaTe scena

Tbilisi. mefis sasaxle. darbazSi sxedan erekle II da levan

batoniSvili. dro: 1770 wlis damdegi.

erekle: levan! piroba davdeT, axla mas veRar davarRvev. guli

raRac cuds miTqvams. axalcixeze laSqroba javaxeTis gziT ajobebda,

axalqalaqs davikavebdiT da axalcixis faSas zurgSi moveqceodiT.

daiJina rusis generalma: suramidan mtkvris xeobiT vilaSqroTo. mefe

solomonmac mxari dauWira. kaxeTis laSqari jer TbilisSi unda

Camovides, mere suramSi. daiRleba laSqari. javaxeTis gziT qveiTic da

cxenosanic naklebad daiRleboda, sursaTsac iq advilad viSovidiT.

levani: mamav batono! me adrec mogaxseneT, rom ajobebda omSi

monawileobisagan Tavi Segvekavebina. SeiZleba axalcixe ver davikavoT

da sulTanic gavanawyenoT. arc qerim-xans esiamovneba rusis jarTan

erTad Cveni axalcixeze laSqroba. garda amisa, ar momwons qarTlis

Tavadebis saidumlo kavSiri rusis generalTan.

erekle: levan! omSi imerTa mefe rom ar Cabmuliyo, arc me

vibrZolebdi, miT umetes, rom axalcixis faSasTan Cven zavi gvaqvs.

orma mizezma maiZula ase movqceuliyavi. Tu axalcixesa da axalqalaqs

davikavebT, lekebis TareSs avlagmavT. lekebi tyves da alafs versad

gayidian. mere meorec: omSi monawileobaze rom uari meTqva, SeiZleba

awyuri, xerTvisi, axalcixe da axalqalaqi imerTa da rusTa laSqars

daekavebina. maSin samcxe-saaTabagos rusebis daxmarebiT imerTa mefe

daiWerda. rusi swored amas umiznebs. russ ar moswons Cveni kargi

urTierToba qerim-xanTan.

levani: mefe solomons samegrelosa da guriis daWera uWirs,

samcxes rogor daepatroneboda?

erekle: rusis jari didi Zalaa, dadianisa da gurielis daSineba ki

advili saqmea.

levani: imereTidan samcxeSi laSqroba mefe solomonisaTvis

umjobesi unda yofiliyo. ratom daeTanxma ase advilad imerTa mefe

rusis generals mtkvris xeobiT laSqrobaze?

Page 26: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

26

erekle: Cven xom ar viciT, ra moilaparakes quTaisSi mefe

solomonma da generalma totlebenma.

levani: imerTa laSqris brZolaSi monawileoba TiTqmis

gadawyvetili iyo. ratom ar modis mefe solomonis laSqari?

erekle: mefe solomoni dadianTan da gurielTan ver SeTaxmda,

SeiZleba maT Soris omic daiwyos.

levani: ruseTis jaris imereTSi gadasvlas unda SeeSinebina

dadiani da gurieli.

erekle: iqneb SeSindnen kidec, magram Cven ar viciT!

levani: iqneb me gadavsuliyavi imereTSi.

erekle: ara! Sen aq mWirdebi. rusis generali cbieri kacia, misi

ndoba ar SeiZleba. danamdvilebiT ar viciT, ra moilaparakes

generalma da qsnis erisTavma. es ki naTelia: suramidan mtkvris xeobiT

axalcixeze laSqroba am molaparakebis Sedegia. maxes xom ar gvigeben?

ramdeni kacis gamoyvana SegviZlia laSqarSi?

levani: Svidi-rva aTasis, garda amisa, oTxi aTasi kaci Tqveni

brZanebiT yarabaRSi gavgzavne.

erekle: ra rodenobis laSqari hyavs axalcixis faSas?

levani: lekebs Tu ara CavTvliT, oTxi-xuTi aTasi.

erekle: SevZlebT am ZalebiT axalcixis faSis damarcxebas?

levani: faSas rusis gareSec kudiT qvas vasrolinebT, magram

cixeebs ver aviRebT; faSa ki brZolis velze ar gamova, cixeebSi

gamagrdeba. Cvenda bedad, arc awyuris, arc xerTvisis da arc

axalcixis garnizons mZime zarbaznebi ara aqvT.

erekle: levan! rusis generali mSiSara kaci Cans. Cven Cveni Tavis

imedad unda viyoT. Tu faSa cixidan gamovityueT, RvTis SewevniT

vZlevT osmalos. Tu RmerTma gagvwira da brZolaSi davmarcxdiT, Sen

Seni razmiT javaxeTis gziT saswarfod Tbiliss dabrundi,

yarabaRidan jari gamoixme daBTbilisSi gamagrdi. axla wadi, xom

gaxsovs, dRes qalaqSi kaxTa laSqari Semodis, daxvdi. (levani gadis.

erekle fiqrs miecema).

meTerTmete scena

Page 27: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

27

sankt-peterburgi. ruseTis sagareo saqmeTa kolegia. kabinetSi sxedan

senatori ivane bakunini da Tavadi zaal orbeliani. kuTxeSi patara

magidasTan zis

kolegiis mdivani, mis gverdiT – mTargneli.

ivane bakunini: Tavado! Cven wavikiTxeT Tqveni werili, did

madlobas SemogwiravT. gvindoda ufro dawvrilebiT gavcnobodiT

viTarebas. ra moxda axalcixeze laSqrobisas da laSqrobis Semdeg?

saerTod, Cven winaaRmdegobrivi cnobebi gvaqvs saqarTveloSi ruseTis

jaris meTauris – general totlebenis – moRvaweobis Taobaze,

solomonTan da ereklesTan misi jaris damokidebulebis Taobaze.

albaT Tqven ufro meti iciT, bevri ram xom Tqven Tvalwin moxda.

iqneb gaixsenoT da dawvrilebiT gviamboT.

zaal orbeliani: qarTlis taxti mefe erekles iranis Sahma uboZa.

maSin ruseTSi gadmoxvewili qarTlis mefe vaxtangi ukve gardacvlili

iyo, magram cocxali gaxldaT taxtis memkvidre, mefis Ze baqari.

qarTlis Tavadebma ruseTis imperators werili gamovugzavneT da

baqaris gamefebaSi daxmareba vTxoveT. Cveni Txovna Sewynarebuli ar

iqna. qarTlis Tavadebi erekles gamefebas ar Serigebian. ruseTisagan

Semweoba rom ver miviReT, qarTlis taxtze vaxtang mefis Zis, paata

batoniSvilis, ayvana ganvizraxeT. viRacam gagvca. paata batoniSvili

da ramdenime Tavadi ereklem sikvdiliT dasaja. rusis jaris

Semosvlis wina xanebSi Cemma naTesavma, daviT qsnis erisTavma, macnoba,

rom qarTlis Tavadebis saTxovari general totlebenisaTvis unda

gadagveca da misi daxmarebiT gvemoqmeda.

ivane bakunini: vin acnoba Tqvens naTesavs, rom generals unda

Sexvedroda?

zaal orbeliani: ruseTis samsaxurSi myofma erTma qarTvelma

oficerma, yizlaridan Camovida.

ivane bakunini: werili gadasca Tu zepirad moaxsena danabarebi?

zaal orbeliani: zepirad uTqvams.

ivane bakunini: im qarTvelma visi saxeliT gadasca Tqvens naTesavs

danabarebi?

zaal orbeliani: yizlaris komendantis saxeliT.

Page 28: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

28

ivane bakunini: sadaa axla yizlaridan gagzavnili qarTveli?

zaal orbeliani: erekles kacebma Seipyres, cocxalia Tu mkvdari,

ar viciT.

ivane bakunini: SexvdiT generals?

zaal orbeliani: erekles kacebma generalTan Sexvedris saSualeba

ar mogvces. erT dRes generali TviTon estumra Cems naTesavs, daviT

qsnis erisTavs.

ivane bakunini: raze moilaparakes generalma da daviT erisTavma?

zaal orbeliani: erekle taxtidan unda gadagveyenebina. generals

uTqvams, umjobesi iqneboda, Tu mefe brZolaSi daiRupeboda. amis

Semdeg Tbiliss, gors, surams, Telavs, yvarels, duSeTs rusisa da

qarTlis Tavadebis jari daikavebda.

ivane bakunini: vin icoda kidev am gegmis Taobaze?

zaal orbeliani: general totlebenis, daviT erisTavisa da Cem

garda aravin.

ivane bakunini: erekles gadayenebis an brZolaSi misi daRupvis

Semdeg mefe vin unda yofiliyo?

zaal orbeliani: qarTlis Tavadebi erT azrze varT: taxtze

aleqsandre baqaris Ze unda asuliyo. generali totlebens Tavi

Seukavebia, am sakiTxze peterburgidan miTiTebas velodebio.

ivane bakunini: ra moxda axalcixeze laSrobisas?

zaal orbeliani: me generals suramSive vuTxari, rom erekles

brZolaSi daRupvis imedad ar yofiliyo. erekle suramSive unda

Segvepyro da yizlarSi gagvegzavna. gza suramidan yizlaramde

qarTlis saTavadoebze gadis da tyves advilad gadaviyvandiT.

ivane bakunini: generali dageTanxmaT?

zaal orbeliani: dameTanxma, magram suramSi erekles jari rom

gamoCnda, SeeSinda. ereklem igrZno, generali rom SeSinda da kidev

ufro daafrTxo: ori aTasi kaci male moaRwevs surams, xolo oTxi

aTasi yarabaRSi myavs gagzavnilio.

ivane bakunini: ra moxda awyuris cixesTan?

zaal orbeliani: Cveni molaparakebis Tanaxmad, generalma

totlebenma awyuris alyis dros erekle miatova da suramSi dabrunda.

Page 29: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

29

darwmunebuli iyo, rom erekle daiRupeboda da misi laSqaric

ganadgurdeboda. rogorc ki erekles daRupvis cnoba movidoda,

ruseTis imperatoris erTgulebaze xalxis daficeba unda dagvewyo.

unda dagvekavebina suramis, goris, qsnis cixeebi. aspinZasTan erekles

gamarjvebam generali ise SeaSina, rom saswrafod imereTSi gadavida.

ivane bakunini: Tqven qarTlis Tavadebis saTxovari CamoitaneT?

zaal orbeliani: diax. sanam rusis jari saqarTveloSia, manam

erekles qarTlis taxti unda wavarTvaT. Tu rusis jari imereTidan

gadmova, yizlaridan daZruli rusis jaris sami aseuli duSeTsa da

mcxeTas Soris Cadgeba, rusisa da qarTlis jariT erekles Tbilisidan

gavaqcevT. Tu imperators mefed aleqsandre baqaris Ze surs, Cven

Tanaxma varT; gind sxva vinme dasviT mefed, gind imereTis mefes

solomons mieciT taxti.

ivane bakunini: ganjisa da yarabaRis xanebi rom daexmaron erekles?

Tqven kargad mogexsnebaT, rom iranis mbrZanebeli qerim-xani erekles

gadayenebas iranis Sinaur saqmeebSi Carevad miiRebs. gamodis, rom

ruseTs iranis winaaRmdeg mouwevs omSi Cabma. es ki osmaleTTan omis

dros dauSvebelia.

zaal orbeliani: maS, ra viRonoT?

ivane bakunini: osmaleTTan omis damTavrebamde ruseTi iranis

gaRizianebas moerideba. omis damTavrebas unda davelodoT.

zaal orbeliani: qarTlis Tavadebs guli gautydebaT.

ivane bakunini: Tqven unda daaimedoT isini, auxsnaT, rom Cven mxars

vuWerT maT kanonier brZolas. gmadlobT Tavado! (zaal orbeliani

Tavs daukravs da gadis).

ivane bakunini (kolegiis mdivans): makar! Tavadis monaTxrobidan

amokrifeT adgilebi qarTlis Tavadebis SeTqmulebis Sesaxeb. qarTlis

Tavadebis Txovnac rusulad TargmneT, dedani daitoveT. yvelaferi es

saswrafod mefe erekles unda gavugzavnoT TbilisSi (mdivani Tavs

daukravs da gadis).

meTormete scena

Page 30: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

30

Tbilisi. mefis sasaxle. darbazSi sxedan: erekle II, kaTolikos-

patriarqi anton I da levan batoniSvili. dro: 1770 wlis aprilis

miwuruli.

anton I: uflis nebiT, mteric sZlieT da uvnebelnic dabrundiT

laSqarTan erTad! madloba ufals!

erekle: Tqveni locva-kurTxeviT, Tqveno uwmidesobav! imedi mqonda,

Tqven rom TbilisSi brZandebodiT!

anton I: ra moxda, ra bzikma ukbina rusis generals? eg kaci

pirveli danaxvisTanave ar momewona. ise eWira Tavi, viTom mis winaSe

mefe ki ara, viRac mdabio idga. mec moCvenebiTi TavazianobiT meqceoda.

erekle: rusis generali arc me momewona, magram raRa unda meqna,

jari ukve Semosuli iyo darialis xeobaSi, ukan xom veRar

gavabrunebdi.

anton I: rogor fiqrob, ra miznebi hqonda generals?

erekle: Tqveno uwmidesobav! nu miwyenT, magram generali qarTlis

TavadebTan SeTanxmebiT moqmedebda, mizani ki Cemi taxtidan gadayeneba

iyo.

anton I: xelmwifev! codvas nu itvirTeb. yvelaferi gamoiZie, Tu

moeneTa monaTxrobs ugde yuri?

erekle: gamoviZieT, guldasmiT gamoviZieT! ai, batoniSvili

mogaxsenebT...

levani: Tqveno uwmidesobav! jer kidev rusis jaris Semosvlamde

yizlaris komendantma daviT qsnis erisTavs kaci gamougzavna. Cven igi

SevipyariT, man bevri araferi icoda. es ki gviTxra: yizlaris

komendantma damavala, daviT erisTavs gadaeci, rusis jari rom Semova,

generals daukavSirdes da qarTlis Tavadebis saTxovaric mas

gadasceso.

anton I: ra saTxovari unda gadaeca?

levani: Tqveno uwmidesobav! qarTlis Tavadebis saTxovari vaxtang

mefis ruseTSi gadaxvewis Semdeg erTi da igivea – qarTlis samefos

taxtze vaxtang mefis STamomavlis ayvana.

anton I: es adre iyo. axlandeli saTxovari ras exeboda, es Tu

gamoarkvieT?

Page 31: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

31

levani: Tqveno uwmidesobav! aspinZis brZolis Semdeg mefem

peterburgSi elCoba gagzavna. elCobis monawilem, Tavadma zaal

orbelianma, ruseTis sagareo saqmeTa kolegias gadasca qarTlis

Tavadebis saTxovari. kolegiam am saTxovaris rusuli Targmani mefes

gamougzavna. aq yvelaferi gasagebad weria (erekle kaTolikos-

patriarqs ruseTidan miRebul werils gadascems).

antoni I (werilis wakiTxvis Semdeg): rusebi xom ar orpiroben,

ganxeTqilebis Camogdeba xom ar surT?

erekle: aseTi werilebi adrec gamogvigzavnes ruseTidan. qarTlis

Tavadebi taxtze baqar batoniSvilis ayvanaSi Semweobas iTxovdnen.

Tqven icnobT am werilebs!

levani: Tqveno uwmidesobav! sagareo saqmeTa kolegiidan aseve

gamogvigzavnes Tavad zaal orbelianis zepiri saubris Canaweri. zaal

orbeliani dawvrilebiT saubrobs imaze, Tu rogor unda CamoegdoT

taxtidan mefe. arc imas malavs, Tu ram SeuSalaT xeli am ganzraxvis

ganxorcielebaSi (erekle kaTolikos-patariarqs gadascems ruseTidan

miRebul werils).

anton I (werilis wakiTxvis Semdeg): fuWi gamodga Cemi Segoneba!

qarTlis Tavadebi Tavisas ar iSlian. ar megona, Tu paata

batoniSvilis SeTqmulebis Semdeg isev Ralatis gzas daadgebodnen.

erekle: Tqveno uwmidesobav! me Tqven gareSe msjavrs ver gamovitan,

brZaneT, rogor moviqceT!

anton I: xelmwifev! batoniSvilo! paata batoniSvilisa da misi

momxre Tavadebis sisxli jer miwas ar SeSrobia, moRalateebma Wkua

mainc ver iswavles, Tavisas ar iSlian. RvTis gulisaTvis, nuRar

daRvriT sisxls! me movelaparakebi zaal orbeliansa da daviT qsnis

erisTavs. iqneba usisxlod mogvardes es saqme. am werilebsac vaCveneb,

iqneb axla mainc mixvdnen, vis imedad arian, iqneb Sewyviton mefis

winaaRmdeg brZola. yizlaris komendantis gamogzavnili kaci gauSviT,

sxva rom ara iyos ra, ruseTis mefis qveSevrdomia da bralic iseTi

araferi miuZRvis.

erekle: rogorc brZanebT, Tqveno uwmidesobav! iqneb Tqven mainc

auxiloT Tvali moRalateebs.

Page 32: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

32

anton I: RmerTma dalocos Tqveni keTili saqmeni, xelmwifev! ufali

yvelafers xedavs da yvelas Tavisas miagebs adre Tu gvian!

(kaTolikos-patriarqi wamodgeba, mefe erekle da batoniSvili levani

mxarze emTxvevian. yvelani gadian).

mecamete scena

sankt-peterburgi. ruseTis sagareo saqmeTa kolegia. kabinetSi

sxedan kolegiis Tavmjdomare grafi nikita panini da saqarTvelodan

dabrunebuli kolegiis moxele ivane zotovi.

dro – 1770 wlis miwuruli.

nikita panini: ratom dagagviandaT? me ori kviris win gelodiT.

ivane zotovi: Tqveno maRalaRmatebulebav! awyuridan suramSi

mibrunebulma generalma totlebenma imereTSi Tan wayola mibrZana,

quTaisSi erTi Tve Semayovna da mereLZlivs gamomiSva.

nikita panini: eWvi xom ar aiRo, rom meTvalyured myavdi miCenili?

ivane zotovi: ara, ubralod, generali Zalze SeSinebuli iyo,

mibrZana mudmivad masTan vyofiliyavi.

nikita panini: generalma Cveni ndoba ver gaamarTla, laCari

gamodga, uniWo da Tavxedi, Sen ras ityvi?

ivane zotovi: Tqveno maRalaRmatebulebav! Cemis mxridan didi

kadniereba iqneboda generlis moqmedebis Sefaseba, magram...

nikita panini: yvelaferi momaxseneT, nu mogeridebaT!

ivane zotovi: generali marTlac Seufereblad iqceoda, imdenad

Seufereblad, rom TviT misi xelqveiTi rusi oficrebic ki aimxedra.

etyoba, SeSinda kidec, sul Wirveulobda, eWvianobda. Cvens momxre

qarTlis Tavadebsac ki ise uyurebda, rogorc moRalateebs. raki

SeSinda, mefe erekles dapatimreba ver gabeda, Tavisi moqmedebiT

qarTlis TavadebSic SiSi Caagdo. generalma yvelaferi mefe erekles

brZolaSi daRupvas daukavSira, sxva ram ver moifiqra. mefe, Cveni

jaris awyuridan ukan dabrunebis miuxedavad, uvneblad gadarCa.

Page 33: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

33

piriqiT, axalcixis faSas jars musri gaavlo. aman generals Tavzari

dasca da imereTSi gaiqca.

nikita panini: mefe solomoni rogor Sexvda generals?

ivane zotovi: Zalian kargad! magram urCia, dazamTrebamde, yinvebis

dawyebamde, foTis cixeze nu gavilaSqrebT, Waobiani adgilebia da

jariskacebs malaria SeeyrebaTo. generalma ar daijera, foTis cixes

alya Semoartya da naxevari razmi malariiT daavadda.

nikita panini: rogor fiqrobT, foTis aReba SesaZlebelia?

ivane zotovi: mefe solomoni ambobs, dazamTrebamde SeuZlebeliao,

sanam Waobi ar gaiyineba.

nikita panini: gmadlobT. Tu saWiro gaxda, kidev gamogiZaxebT (ivane

zotovi Tavs daukravs da gadis).

nikita panini: (marto darCenili): ver gaamarTla generalma

totlebenma, eg uniWo, eg mxdali, ega! verc gaasamarTleb,

sasamarTloze, vin icis, ras wamoayrantalebs. arada, mefe ereklem ar

unda Seityos, rom generali Cveni miTiTebiT moqmedebda. ufro zustad,

erekle eWvSi unda Cavardes, danamdvilebiT ver unda mixvdes, generali

TviTnebobda, Tu Cvens miTiTebas asrulebda. (cota xnis fiqris Semdeg)

iqneb asec sjobs... Tu erekle daSindeba da Cveni mokavSire gaxdeba,

Cveni mizanic Sesrulebuli iqneba... (fiqrs mieca).

Page 34: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

34

meore moqmedeba

pirveli scena

sankt-peterburgi. imperatoris sasaxle. taxtze zis ekaterine II,

savarZelSi sxedan sagareo saqmeTa kolegiis Tavmjdomare, grafi

nikita panini da kavkasiis xazis ufrosi, Tavadi grigol potiomkini.

dro –1782 wlis miwuruli.

ekaterine: me gavecani qarTl-kaxeTis samefosTan dasadebi

traqtatis proeqts. proeqtiT kmayofili var, magram maqvs ramdenime

SekiTxva. nikita ivanes Zev, ra garTulebebi SeiZleba mohyves qarTl-

kaxeTis samefos mfarvelobaSi miRebas?

nikita panini: Tqveno imperatorobiTo udidebulesobav! qarTl-

kaxeTis samefos mfarvelobaSi miRebiT iranica da osmaleTic

ukmayofiloni darCebian. iranSi qerim-xanis sikvdilis Semdeg

areulobaa, Sahis taxtisTvis brZola jer ar damTavrdeba. kidec rom

damTavrdes, irani ruseTTan omis dawyebas ver gabedavs. SeiZleba

iranma mxolod qarTl-kaxeTis samefo dalaSqros, rac CvenTvis

seriozul safrTxes ar warmoadgens.

ekaterine: traqtatis ZaliT Cven xom valdebulni viqnebiT

davicvaT qarTl-kaxeTis samefo?

nikita panini: valdebuli viqnebiT, magram ruseTis interesebs ver

vanacvalebT qarTl-kaxeTis samefos interesebs. Tu iranis jarma

mxolod qarTl-kaxeTi daarbia da ukan gabrunda, Cven Tavi unda

SevikavoT iranis winaaaRmdeg sabrZolo moqmedebebisagan. Cven iranTan

omze mxolod maSin unda wavideT, Tu man kaspiispireTSi ruseTis

SezRudva gadawyvita. garda amisa, iranis laSqris mier qarTl-kaxeTis

darbeva mefe erekles Cvendami morCilebis survils gauZlierebs. mefe

erekle unda darwmundes, rom irans SeuZlia saerTod amoagdos

qarTl-kaxeTi.

ekaterine: Tu mefe ereklem igrZno, rom ruseTi mas ar mfarvelobs,

xom SeiZleba iranTan megobroba arCios?

Page 35: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

35

nikita panini: Tu mefe ereklem traqtats moawera xeli da Tqvens

mfarvelobaSi Semovida, iranTan urTierTobas veRarasodes

moagvarebs, irani erekles aRar endoba.

ekaterine: nikita ivanes Zev! mefe erekles nu exumrebiT, igi mamaci,

Wkviani, SorsmWvreteli da gamocdilia. gaxsovT, rogor moxerxebulad

CaSala general totlebenis gegma? davuSvaT da mefe ereklem SeZlo

iranTan urTierTobis mogvareba?

nikita panini: mefe erekle rom damjere da Cveni morCili gaxdes,

iranTan rom samudamod gawyvitos urTierToba, amisTvis Cven

gvWirdeba iranis erTi laSqroba Tbilisze. es laSqroba sabolood

daasamarebs qarTl-kaxeTisa da iranis urTierTobis aRdgenis

SesaZleblobas, amasobaSi, Cvenc movicliT da irans gavaZevebT

kavkasiidan.

ekaterine: mefe ereklesTvis jaris gagzavnas ra garTuleba

SeiZleba mohyves?

nikita panini: jari didi ar iqneba, ori batalioni ar warmoadgens

im Zalas, romelic SeiZleba iranma da osmaleTma did safrTxed

aRiqvan. amas ufro simboluri mniSvneloba eqneba. garTulebis

SemTxvevaSi jari SeiZleba yizlarSi davabrunoT.

ekaterine: mefe ereklem rom jaris gazrda iTxovos?

nikita panini: ar unda daveTanxmoT. Tu jaris raodenoba

seriozulad gavzardeT, irani ki ara, osmaleTic SeSfoTdeba.

ukidures SemTxvevaSi, SeiZleba qarTl-kaxeTis samefoSi damatebiT

gaigzavnos erTi batalioni. es iranTan da osmaleTTan urTierTobas

seriozulad ar daZabavs.

ekaterine: osmaleTi ras moimoqmedebs?

nikita panini: osmaleTis damSvideba did sirTulesTan ar iqneba

dakavSirebuli.

ekaterine: grigol aleqsandres Zev! Tu traqtatma iranTan omamde

migviyvana, ra gvelis, ra Zalebi gvyavs Crdilo kavkasiaSi?

grigol potiomkini: Tqveno imperatorobiTo udidebulesobav! irani

oms ver gabedavs, Tu mainc gabeda, Cven aranairi safrTxe ar

gvemuqreba. kavkasiis xazs iranis jari ver gadmoxalavs, Cven ki

Page 36: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

36

SegviZlia iranis sazRvrebSi SeviWraT da Semaxamde, baqomdec ki

davikavoT iranis teritoria. mokled rom vTqvaT, SegviZlia irans

Wkua vaswavloT.

ekaterine: traqtatis dadebamde kidev erTxel unda avwon-davwonoT

yvelaferi, dRes es vikmaroT (nikita panini da grigol potiomkini Tavs

daukraven da gadian).

meore scena

Tbilisi. mefis sasaxle. darbazSi sxedan: erekle II, kaTolikos-

patriarqi anton I, batoniSvili levani da Tavadi garsevan WavWavaZe.

dro: 1783 weli.

erekle: Tqveno uwmidesobav! traqtati davdeT, TiTqos mizans

mivaRwieT, magram guli cuds migrZnobs, TiTqos gamousworebeli

Secdoma davuSvi, meSinia, STamomavlobam wyevla-krulviT ar

mogvixsenios!

anton I: yvelaferi uflis nebaa! mefe SeiZleba Secdes, magram

RmerTTan da Tavis TavTan pirnaTeli unda iyos. Secdoma sxvaa,

Ralati – sxva! Secdomas RmerTi Segindobs, winaswarganzraxul

Ralats – ara! Sen, xelmwifev, Ralati ar Cagidenia, Tu Secdi, RmerTs

SevTxov, Segindos!

levan batoniSvili: Tqveno uwmidesobav! mamav batono! me didi imedi

mqonda ruseTis xelmwifis daxmarebisa, magram awyuris cixesTan rusis

generlis Ralatma pirveli eWvi gamiCina maSin gamarjvebis sixarulma

gafanta es eWvi. axla mec vfiqrob: xom ar avCqardiT? dagvexmareba ki

rusT xelmwife?

erekle II: Tavado garsevan! ras ityvi, Sen didxans iyavi ruseTSi,

icnob iqaurebs, imperatorTanac wargadgines.

garsevan WavWavaZe: rac ruseTidan davbrundi enis wverze viWer

sityvas. im sityvis Tqmas verc TqvenTan gavbedav, xelmwifev, da verc

mis uwmidesobasTan. ai, me da batoniSvili rom viyoT martoni, vityodi.

Page 37: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

37

erekle (iRimeba): Tqvi, garsevan! Sinaurebi varT, iseTi ra unda

Tqva, rom misi uwmidesobisa, miT ufro – an Cemi Segrcxves!

garsevan WavWavaZe (anton I-s gausworebs mzeras): maS, vTqva?

anton I: Tqvi, Svilo Cemo, iseTi ra unda Tqva, codvil kacs ar

esminebodes.

garsevan WavWavaZe: vinc rusze kargi Tqvas ... mets ver vityvi!

(iRimeba).

erekle (iRimeba): raRa unda Tqva, magis bolos balRic mixvdeba! Tu

egre fiqrobdi, adre ver miTxar? Tu georgievskSi mogivida eg azri

TavSi?

garsevan WavWavaZe: ara, ise cudi xalxi araa...

anton I (awyvetinebs): ho, cudi xalxi araa! SenisTana memTvrale da

meqalTane ipovida iq gulisworebs.

garsevan WavWavaZe: Tqveno uwmidesobav! xelmwifev! me egre mgonia:

rusebma traqtatze ki mogviweres xeli, magram rusebs CvenTvis ara

scaliaT da didxans verc moiclian. didi qveyanaa ruseTi, oTxiv

kuTxiT did ambebsaa SeWidebuli, yvelgan fexis mokidebas cdilobs,

amitom mgonia, CvenTvis ver moicalos; ver dagvexmareba, iranTan omSi

Cveni gulisaTvis ar Caebmeba.

anton I: arcTu tyuilad dagikargavs ruseTSi dro, garsevan, sul

imas gaviZaxi: Wkviani kacia qarTveli, Wkviani da azriani, magram Wkuasa

da azrs gasaqans ver aZlevs.

erekle: Tqveno uwmidesobav! mgonia Tqven eTanxmebiT Tavad

garsevans!

anton I: didxans vcxovrobdi ruseTSi. marTalia, eriskacebTan

urTierToba naklebad mqonda, magram SemiZlia dabejiTebiT giTxraT,

rom ruseTi Tavis upirveles mtrebad miiCnevsLprusias, inglissa da

osmaleTs. am qveynebTan ruseTs imdeni rama aqvs gasarkvevi, rom wlebi

dasWirdeba, omebic ar iqneba moulodneli. ruseTi iransac autexs oms,

magram, RmerTma uwyis, rodis iqneba es. Tu evropaSi ruseTma awewili

saqmeebi ar moagvara, iranis winaaRmdeg ver dagvexmareba.

erekle II: mec eg eWvebi miRrRnis guls. iranSi qerim-xanis

sikvdilis Semdeg areulobaa, yajarTa tomis beladi aRa-mahmadi

Page 38: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

38

cdilobs Sahis taxtze asvlas. vicnob mag saWuriss: boroti,

daundobeli da veragi kacia. RmerTma nu qnas, aRa-mahmadi gaxdes iranis

Sahi. vTqvaT, ar dagvedo ruseTTan traqtati, amiT gveSveleboda rame?

qerim-xanis sikvdilis Semdeg iranSi areuloba rom daiwyeboda, amas

yvela grZnobda, TviT qerim-xanic. amitom avCqardi, aravin icis, vin

gaxdeba iranis Sahi, ar mindoda marto davrCeniliyavi iranTan omSi.

anton I: xelmwifev! erTi ram kargad unda gaxsovdes. qarTlis

mefes, sulkurTxeul vaxtangs, egona, rom iranis Sahs ruseTis

imperatoriT SeaSinebda, rac gamovida am saqmidan, kargad vuwyiT,

meSinia, igive ar ganmeordes, ruseTis imperatorma iranis winaaRmdeg

marto ar dagvtovos. irani da osmaleTi mtroben erTmaneTs, magram

ruseTis winaaRmdeg yovelTvis erTad iqnebian.

levan batoniSvili: ruseTTan traqtatis dadebas erTi ram

aucileblad mohyveba: irani da osmaleTi lekebs Semogviseven.

lekebTan brZolas didi jari sWirdeba, 1500-2000 kaci mudmivad, dRisiT

da RamiT mzad unda iyos. Cven amodena laSqris Senaxva ar SegviZlia.

erekle II: lekebs axalcixis faSa mfarvelobs. lekebis sadevnelad

saWiro mudmivi laSqris Senaxva gagviWirdeba. garda amisa, xom naxe,

morige jarsac gauWirda lekebis devna. mTavari ki mainc isaa, Tu

rogor damTavrdeba iranSi taxtisTvis brZola.

anton I: uflis nebiT xdeba yvelaferi! SevTxov ufals, nu

mogvizRavs Cveni codvebis wil, Segvindos Secodebani Cvenni, daifaros

Cveni qveyana!

amin! amin! amin!

(anton I warmodgeba, yvelani fexze wamodgebian, mxarze emTxvevian

kaTolikos-patriarqs. anton I jvars gadasaxavs da pirveli tovebs

darbazs).

mesame scena

irani. yajarTa tomis beladis – aRa-mahmad-xanis – karavi. karavSi

taxtze zis aRa-mahmadi. dro: 1785 weli.

Page 39: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

39

kariskaci: iranis mbrZanebelo! geaxlaT ucxoeli, guSinwin rom

daakaves Tqveni dacvis jariskacebma. Tqveni brwyinvalebis xilvas

iTxovs!

aRa-mahmad-xani: vin aris, romeli qveynis qveSevrdomia da Cemgan ra

unda?

kariskaci: iranis mbrZanebelo! arafers ambobs, Tqvens xilvas

iTxovs!

aRa-mahmad-xani: SemoiyvaneT!

(Semodis inglisis armiis oficris formiani evropeli, aRa-mahmad-

xans dadgenili ritualiT sparsulad miesalmeba, Tavs daukravs da

Sua karavSi gaCerdeba. aRa-mahmad-xani kariskacs karebisaken aniSnebs,

kariskaci gadis).

aRa-mahmad-xani: vina xar, sparsuli saidan ici?

oficeri: misi udidebulesobis samxedro-sazRvao flotis oficeri,

polkovniki robertsoni, sparsuli londonSi Seviswavle.

aRa-mahmad-xani: iranSi saidan SemoaRwie, visi davalebiT mosulxar?

robertsoni: axalcixidan gadmovedi, inglisis mTavrobis davalebiT

geaxeliT.

aha-mahmad-xani: ar geSinia, rom sikvdiliT dagsajo?

robertsoni: igive kiTxva damisva axalcixis faSamac...

aRa-mahmad-xani (awyvetinebs): ra upasuxe?

robertsoni: ar meSinia imitom, rom me inglisis monarqis

qveSevrdomi var da Cemi sisxli adre Tu gvian aravis SerCeba. garda

amisa, me jariskaci var da sikvdils mudam velodebi. CemTvis piradad

araviTari mniSvneloba ara aqvs, Tqveni jalaTi gamagdebinebs Tavs, Tu

omSi mtris tyvia momklavs.

aRa-mahmad-xani: mamaci yofilxar! aba, miTxari, risTvis mosulxar?

robertsoni: inglisis mTavroba SeSfoTebulia imiT, rom qarTl-

kaxeTis mefe erekle ruseTis imperatoris mfarvelobaSi Sevida,

saqarTveloSi ki ruseTis jaris ori batalioni Semovida.

aRa-mahmad-xani (gamococxldeba): mere?

Page 40: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

40

robertsoni: ruseTis damkvidreba saqarTveloSi ewinaaRmdegeba

inglisis da, ramdenadac CvenTvis cnobilia, iranis interesebs,

osmaleTisasac agreTve.

aRa-mahamd-xani: mefe erekles Tavs gauvida, irans mtrad moekida,

isargebla imiT, rom me iranSi bevri avismdomi myavs, maT vebrZvi da

ereklesaTvis ver momiclia.

robertsoni: iranSi Seqmnili viTareba inglisis mTavrobisaTvis

cnobilia cnobilia, isic, rom iranis Sahis taxts male Tqven

daeuflebiT, amitom mogmarTavT Tqven.

aRa-mahmad-xani (aSkarad nasiamovnebi): axla me Tbilisze laSqroba

ar SemiZlia, ar vici rodis movicli. ise ki moRalate mefe erekles

aucileblad davsji.

robertsoni: inglisis mTavroba gamodis iqidan, rom qarTl-kaxeTis

samefo iranis savasaloa da iq wesrigis damyareba Tqveni Rirsebis

saqmea. inglisis mTavroba Tanadgomas gpirdebaT.

aRa-mahmad-xani: es mec vici, magram axla Tbilisze salaSqrod ar

mcalia!

robertsoni: gaiTvaliswineT isic, rom Tu irani qarTl-kaxeTis

mefes Wkuaze ver moiyvans, osmaleTi Seecdeba qarTl-kaxeTidan

ruseTic gandevnas. mgonia, es TqvenTvis sasurveli ar unda iyos.

aRa-mahmad-xani: roca me alahis nebiT irans gavaerTianeb, yvela

mowinaaRmdegesa da moRalates gavJlet, mefe erekles jeric dadgeba,

ruseTis imperatorsac xalisi daekargeba da iranis mterTan

megobrobas Tavs daanebebs.

robertsoni: iranis mbrZaneblis saxeliT inglisis mTavrobas

movaxseno, rom kavkasiaSi ruseTis damkvidrebis winaaRmdeg brZolaSi

Cven mokavSirebi varT?

aRa-mahmad-xani: nu aCqardebiT, darCiT aq ramdenime kvira, me bevri

ram maqvs gadasawyveti, yvelafers Tavisi dro aqvs.

robertsoni: iranis mbrZanebelTan stumroba CemTvis didi pativia

(Tavs daukravs da gadis).

aRa-mahmad-xani (martod darCenili xmamaRla ityvis): kargia, rom

mefe erekles rusebTan megobrobas inglisis mTavrobac SeuSfoTebia.

Page 41: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

41

am inglisels osmaleTi SemTxveviT ar uxsenebia. Tu me mefe erekle

ar davsaje, inglisi osmaleTis xeliT Seecdeba amis gakeTebas. ramdeni

Tavsatexi gamiCina mefe erekles am sulelurma nabijma. etyoba nadir-

Sahma kargad ver Seagnebina erekles: iranis mtroba da ruseTTan

megobroba daRupavs saqarTvelos! (daiCoqebs da locvas iwyebs).

meoTxe scena

Tbilisi. Tbileli mitropolitis saxli anCisxatTan. kaTolikos-

patriarqis sawoli oTaxi. sarecelze wevs antoni I. avadaa. gverdiT

dabal skamze zis kaTolikos-patriarqis moZRvari, mama Teodore. dro:

1787 weli.

anton I: mamao Teodore! dastaqari wavida? rao, ra Tqva?

mama Teodore: Tqveno uwmidesobav!@ ase brZana, unda iwveso, fexze

mxolod locvis dros adgeso.

anton I: mamao Teodore, me ufali male mixmobs, magram axla

aRsarebis saTqmelad ar momiwvevixaT, ise minda vimaslaaToT. ramdeni

welia Cvens Soris sxvaoba?

mama Teodore: egre maxsovs, sami wliT var Tqvenze umcrosi.

anton I: ese igi yvelaferi gaxsovs Cemi aRsaydrebidan dRemde.

mama Teodore: ufro adrindelica.

anton I: mzis qveSeTSi ar meguleba eria, amdeni ubedurebisaTvis

rom gaeZlos, rasac Cven, qarTvelebma, gavuZeliT. RmerTma

gagvaZlebina, RmerTis neba rom ar yofiliyo, verc Wkviani da mamaci

mefeebi gviSvelidnen da verc xalxis Tavganwirva. dideba ufals!

(pirjvars gadasaxavs).

mama Teodore: dideba ufals! (pirjvars gadaisaxavs).

anton I: yvela ubedureba, rac Tavs dagvatyda, esec uflis nebaa,

ufali gvsjis im codvaTa gamo, romelSic eri da beri Cavardnila es

Page 42: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

42

bolo sami saukunea. me ar vgulisxmob uneblie codvas, me qveynisa da

eklesiis Ralats vgulisxmob, Segnebul Ralats.

mama Teodore: mefeT codvebi mietevebaT!

anton I: mefeT mietevebaT mtris Jleta, samSoblos orgulTa dasja,

magram qveynisa da eklesiis Ralati – ara!

mama Teodore: amboben, mefe giorgi, aseve mefe erekle nazaralixani

islams ki aRiarebdnen, magram malulad, perangis qveS jvars

atarebdneno.

anton I: eg ufro didi codvaa. Tu qristes jvrisTvis Tavis

ganwirva ar SegiZlia, ra azri aqvs maSin im jvris tarebas. eg

sulmokleTa gzaa, eSmakis gzaa. qeTevan dedofalsac SeeZlo egre

moqceuliyo, islami mieRo da jvari malulad perangs qveS etarebina.

dedofalma es ar ikadra da qristes jvrisTvis mowamebrivad

aResrula!

mama Teodore: Tqveno uwmidesobav! me meCveneba, rom mterma kargad

Seiswavla qarTvelis zne da amitomac gvebrZvis asetis warmatebiT.

antoni I: yvela Cveni nakli mterma Cvenze ukeT icis, Cven ar

vicnobT Cven Tavs ise kargad, rogorc mteri gvicnobs. amitom

dagvamarcxes ase advilad, amitom SeZles erTiani saqarTvelos

dangreva.

mama Teodore: ufali mowyalea da xsnis gzasac is gviCvenebs.

anton I: sami saukunis ganmavlobaSi mravalgzis gviCvena xsnis gza

ufalma, Cven ki mainc codviani gziT mivdivarT, codvebs vamravlebT.

sami saukunea, samSoblos sasikeTod ra ver gamoiyena! qarTvelebma

niWsa da gonebas gasaqani misces samSoblodan Sors: iranSi,

osmaleTSi, ruseTSi, evropaSic ki.

mama Teodore: ra aris amis mizezi?

anton I: saqarTveloSi yoveli gonieri qarTveli mousvenrad

grZnobs Tavs, sul imis cdaSia, meore gonieri qarTveli Camoicilos

gzidan da mxolod amis Semdeg daiwyos qveynisaTvis sasikeTo saqmis

keTeba. imas ki ver xvdeba, rom meore qarTvelis gzidan CamoSoreba

ukve didi codvaa da amis mqmneli keTili saqmes veRar gaakeTebs.

mama Teodore: ucxoeTSi ratom ar iqceva ase?

Page 43: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

43

anton I: ucxoeTSi gverdiT meore qarTveli ara hyavs. ucxoelis

SiSi ki ara aqvs, misi niWisa da gonebisa ar eSinia, amitomaa mSvidad

da did saqmeTa Semoqmedic xdeba. Tu qarTvels ucxoeTSi gverdiT

meore qarTveli udgas, iqac ar daindobs da misi ganadgurebiT

daiwyebs did saqmeTa keTebas.

mama Teodore: gamodis, rom niWi da goneba yofila Cveni mteri?

anton I: kacobriobas, raRa Tqma unda, qarTvelebsac, erTi mteri

hyavs – eSmaki. Cveni mteri niWi da goneba ki araa, aramed eSmaki,

romelmac qarTvels Caagona, rom misi mteri meore qarTvelia. moyvasis

siyvarulis niWi ar hqondaT rostom-xans, giorgi XI-s, erekle I

nazaralixans da bevr ssva qarTvelsac, Sahisa da sulTnis samsaxurSi

rom gadidkacdnen da ucxo qveynis Zlierebas Seswires yvelaferi.

zogierTi qarTveli maT gmirebad miiCnevs, es didi codvaa. sjulis

moRalate gmiri ver gaxdeba! moRalate moRalatea – mamacica da

laCaric. ucxo qveynebis, Sahebis, sulTnebisa da imperatorebis

samsaxurSi qarTvelTa mier didebis Zieba, qarTvelTa ucxoeTSi

gadaxvewa, sjulis Secvla da samSoblos daviwyeba, es is senia,

romelic RrRnis saqarTvelos, mermec gaaubedurebs qveyanas!

mama Teodore: locvis Jami movida, Tqveno uwmidesobav! me

wavikiTxo, Tu Tqven inebebT abrZanebas?

anton I: damexmare, taZarSi gamiyvane, erTad vilocoT (kaTolikos-

patriarqi wamodgeba, Seimoseba da mama Teodores daxmarebiT sawoli

oTxidan gadis).

mexuTe scena

aRa-mahmad-xanis banaki SuSis maxloblad. karavSi taxtze zis aRa-

mahmad-xani. marjvniv da marcxniv sxedan sardlebi da diplomatebi.

dro: 1795 wlis ivlisi.

aRa-mahmad-xani: alahis nebiT, iranis gaerTianebis misia me damekisra.

sisxli davRvareT, bevri mowinaaRmdege davamarcxeT, magram zogierTi

xani da tomis beladi ar cnobs Cems xelisuflebas. am moRalateebis

Taobaze dRes me saubari ar msurs, ufro didi safrTxis Sesaxeb minda

viTaTbiroT. qarTl-kaxeTis mefe erekle da mamamisi Teimurazi nadir-

Page 44: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

44

Sahis SemweobiT daepatronen taxts. oci weli iranis erTgulebi iyvnen,

mere ar vici, ram gaagiJaT: mefe ereklem ruseTis imperatoris

mfarveloba iTxova da miiRo kidec. rusis jaric Sevida saqarTveloSi.

bevrjer SevuTvale mefe erekles, kavSiri gaewyvita Crdiloel

xelmwifesTan da iranTan Zveli urTierToba aRedgina. qerim-xanis

gardacvalebis Semdeg mefe erekle irans angariSs aRar uwevs. amitom

iyo, rom pasuxic ar maRirsa, Tavs gauvida. etyoba fiqrobs, rom me

irans ver gavaerTianeb da Sahis gvirgvins ver davidgam. kargad vicnob

mefe erekles, nadir-Sahis gamozrdilia, Wkviani, eSmaki da

daundobelia. amjerad erekle iranis yvelaze didi da saSiSi metria.

saidumlod macnobes, rom ruseTis imperators werili miswera. iciT,

ra weria im werilSi? Tu ruseTis jari momeSveleba, qarTvelebis

garda kavkasiis yvela qristian xalxs avajanyeb iranis winaaRmdeg da

Tavrizamde iranis teritorias davikavebo. me samxedro ministrs

vubrZane gaego: Tu rusis jari Semova saqarTveloSi, ra Zalas mouyris

Tavs mefe erekle (yularaRass aniSnebs, momaxseneo).

yularaRasi: iranis mbrZanebelo! qarTl-kaxeTis mefes SeuZlia 10-12

aTasiani jari gamoiyvanos, somxebs 8-10 aTasi kacis gamoyvana

SeuZliao, asirielebi 15-20 aTasi kacis Sekrebas moaxerxeben.

aRa-mahmad-xani: 40 aTasian laSqars rusebma 10 aTasic rom

daamaton, Cven am Zalis mogeriebas evr SevZlebT, miT ufro, rom ar

viciT, rusis jari derbentis gziT Semova Tu darialis xeobiT. ra

ambavi Camoitanes ruseTidan Cvenma elCebma? (elCobis xelmZRvanels

aniSnebs momaxseneo).

elCobis xelmZRvaneli: iranis mbrZanebelo! ramdenime welia, mefe

erekle ruseTis imperators iranis winaaRmdeg laSqrobis dawyebas

sTxovs. danamdvilebiT ver SevityveT, ra upasuxa ruseTis imperatorma,

magram bolo xanebSi ruseTi ganuwyvetliv zrdis jarisa da

artileriis raodenobas Crdilo kavkasiaSi. es jari, cxadia, iranis

winaaRmdeg sabrZolveladaa gamiznuli.

aRa-mahmad-xani: mefe erekles mtrulma moqmedebam me maiZula

Semewyvita urCi xanebisa da tomis beladebis dasja. dRes irans mefe

erekleze didi mteri ar hyavs! Cven ar viciT, ra Wkuaze dadgeba xval

Page 45: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

45

ruseTis imperatori. mefe erekles rom jari miaSvelos, eg beberi

mgeli marTlac daiWers Tavrizs, Semdeg yvela Cemi mowinaaRmdege xani

da tomis beladi zurgSi Camcems maxvils. vin icis, iqneb mefe ereklem

ukve kidec gadaibira isini da mxolod niSans elodebian! gixmeT

imitom, rom gauwyoT Cemi neba: me gadavwyvite ruseTis jaris

mosvlemde davlaSqro saqarTvelo, Tbilisi aviRo, mefe erekle an

movkla, an tyved Cavigdo! sanam laSqrobas daviwyebde, (aniSnebs

elCobis xelmZRvnels) SearCieT ruseTSi TqvenTan erTad namyofi,

gamocdili diplomati da gaagzavneT Crdilo kavkasiaSi, yizlarSi.

yizlarSi Casvlis mizezi ise unda iyos mofiqrebuli, rom rusebma eWvi

ar aiRon. yvelaferi kargad dazveron. me zustad unda vicode: ramdeni

dro dasWirdebaT rusebs Crdilo kavkasiidan Tbilisamde jarisa da

artileriis gadmoyvanisaTvis. mefe erekle rusebis mosvlamde unda

gavanadguroT, rusebTan Cven omSi ver CavebmebiT. moRalate mefe

erekles sikvdili alahis nebaa, iranis mteri alahis nebiT dasamardeba!

(aRa-mahmad-xani locvas daiwyebs, yvelani loculoben).

meeqvse scena

aRa-mahmad-xanis banaki SuSis maxloblad. karavSi taxtze zis aRa-

mahmad-xani, gverdiT uzis ruseTidan dabrunebuli diplomati iusuf-

begi. dro: 1795 wlis agvisto.

aRa-mahmad-xani: iusuf-beg! Tu ruseTSi Tqveni Casvlis namdvili

mizezi ruseTis imperatorma da qarTl-kaxeTis mefe ereklem Seityves,

Cven SeiZleba Zalze mZime mdgomareobaSi CavcvivdeT. aba, kargad

gaixsene yvelaferi, kidev erTxel momiyevi elCobis ambavs.

iusuf-begi: iranis mbrZanebelo! Tavs davdeb da mogaxsenebT, rom

ruseTis jaris sardalma generalma gudoviCma Cveni Casvlis namdvili

mizezi ver Seityo. mefe erekleze verafers mogaxsnebT, ar vici!

aRa-mahmad-xani: macnoba yvelaferi, yovelive dawvrilebiT gaixsene!

mgonia, eg rusis generali Tavs isulelebs, Tu marTla suleli ar

aris!

Page 46: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

46

iusuf-begi: derbents gavcdiT Tu ara, me da Cemi Tanxlebi pirebi

rusis mesazRvreebma dagvakaves. araferi ukiTxavT, yizlarSi

mogviyvanes da calke SenobaSi gamogvketes. meore dRes yizlaris

komendantTan wagviyvanes. komendantma gvkiTxa: vina xarT, saiT

miemgzavrebiTo? Cven vuTxariT, rom iranis mbrZaneblis elCebi varT da

ruseTis imperatorTan mivdivarT. sxva araferi ukiTxavs, dagvemSvidoba

da gviTxra: xval kavkasiis xazis sardali generali gudoCivi

mobrZandeba da is gadawyvets Tqveni gamgzavrebis sakiTxso.

aRa-mahmad-xani: mefe erekle xom ar uxsenebia yizlaris komendants?

iusuf-begi: aravin ar uxsnebia, saerTod, etyoboda Cveni Casvlis

ambavi ar ainteresebda.

aRa-mahmad-xani: ai, eg aris saeWvo! Sen rom mis adgilze yofiliyavi,

ase gulgrilad Sexvedebodi ucxo qveynis elCebs?

iusuf-begi (dabneuli): ara...

aRa-mahmad-xani: iusuf-beg! Tu Seni mteri sulelad CaTvale, icode

im mtris saqmes akeTeb! generalma gudoviCma ra giTxraT?

iusuf-begi: generali gudoviCi ufro yuradRebiT mogvepyro da

bolos gviTxra: Tqven ara gaqvT Tqveni mefis sigeli, romelic

daadasturebda, rom namdvilad elCebi xarT; sigelis gareSe ufleba

ara maqvs, gzis gagrZelebis ufleba mogceT; sanam sagareo saqmeTa

kolegia Tqvens sakiTxs gadawyvets, aq unda darCeT; Tu gindaT, Tqvens

mefesTan dabrundiT da sigeli moitaneTo.

aRa-mahmad-xani: maS, generali, Tu moisurvebdiT, ukan dabrunebis

uflebas maSinve gaZlevdaT?

iusuf-begi: Tu gsurT, dResve gabrundiT ukano. Cven ukan

dabrunebis nebarTva erTi kviris Semdeg viTxoveT.

aRa-mahmad-xani: rogor gepyrobodnen, ar giTvalTvalebdnen?

iusuf-begi: ara, Tavisuflad viyaviT, qalaqSi davdiodiT, ori

jariskaci gvaxlda, xels araferSi gviSlidnen.

aRa-mahmad-xani: yizlarSi didi jari dgas? ZiriTadad cxenosani

jaria Tu qveiTi?

Page 47: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

47

iusuf-begi: yizlarSi jari cotaa, jaris ZiriTadi nawili

sazafxulo banakebSia. qveiTi jari zamTrisaTvis SeSis damzadebiTaa

dakavebuli.

aRa-mahmad-xani: kargad dafiqrdi da mipasuxe: generalma gudoviCma

brZaneba rom miiRos, mefe erekles dasaxmareblad jari gagzavneo,

ramdeni dRe dasWirdebaT rusebs, Tbilisamde rom miaRwion? kargad

dafiqrdi!

iusuf-begi: iranis mbrZanebelo! gaaCnia, rogor brZanebas miiRebs

generali gudoviCi da ramdeni aTasi kacis gagzavnas ubrZaneben. qveiTi

iqneba es jari, Tu cxenosani, artileriiT Tu artileriis gareSe?

aRa-mahmad-xani (odnav gabrazebuli): yvelaze mkacr brZanebas! aTi

aTasi kaci, cxenosani da qveiTi artileriiT!

iusuf-begi: Tu derbentis gziT daiZra jari, sami kvira mainc

dasWirdeba Tbilisamde, darialis gziT – oTxi kvira, SeiZleba metic.

aRa-mahmad-xani: iusuf-beg! saqarTveloze laSqrobis bedi imaze

iqneba damokidebuli, Tu ramdenad sworia Seni daskvnebi. mefe erekle

manam unda gavanadguro, sanam rusis jari Tbiliss miaRwevs. Tu rusi

TbilisSi Cvenze adre Sevida da rusTa da qarTvelTa laSqari

gaerTianda, icode, marcxi gardauvalia. saqarTvelo unda gavanadguro

da amiT ruseTis imperators kavkasiis qeds gadmoRma gadmosvlis

survili davukargo! qarTvelebi unda darwmundnen, rom ruseTTan

kavSiri maTTvis damRupvelia. Tu ar darwmundebian da Wkuaze ar

moegebian, TavianT Tavs daabralon! mefe erekle iranis dangrevas

cdilobs, unda, ruseTi Semogvisios. Tu moRalate mefe erekles mze ar

Caesvena, maSin iranis mze Caesveneba! saqarTveloSi mxolod

nasaxlarebi unda darCes! qarTvelis adgili monaTa bazarzea!

iusuf-begi: kidev ras inebebT Cemo mbrZanebelo?

aRa-mahmad-xani: wadi, Tavisufali xar!

(Semodis yorCibaSi ahmed-xani, Tavs daukravs da gaCerdeba).

aRa-mahmad-xani: ahmed-xan! sam dReSi cxenosani jari mzad unda iyos

Tbilisze salaSqrod. qveiT jars, artileriasa da aRals aqve vtovebT,

mzveravi razmebi xval diliT unda daiZran!

Page 48: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

48

ahmed-xani (gaocebuli): iranis mbrZanebelo! cxenosani jari

Tbilisamde ki miaRwevs, magram qveiTi jarisa da artileriis gareSe

verc erT cixes da, miT umetes, Tbiliss ver aviRebT!

aRa-mahmad-xani: eg mec vici! Cven sxva gza ar gvaqvs, rusebs unda

mivaswroT TbilisTan, mefe erekle gons ver unda movides. erekle

ifiqrebs, rom me qveiTi jarisa da artileriis gareSe Tbilisze ar

vilaSqreb. artileriisa da qveiTi jaris Tbilisamde gadayvanas samjer

meti dro sWirdeba, vidre cxenosani jarisas, ese igi Cven cxenosani

jariT TbilisTan imaze samjer ufro adre gavCndebiT, vidre erekle

fiqrobs, danarCeni – alahis nebaa! wadi! xval diliT mzveravi razmebi

gagzavne, ZiriTadi Zala zeg unda daiZras (yorCibaSi Tavs daukravs da

gadis).

aRa-mahmad-xani (Cafiqrebuli zis taxtze, ramdenime wuTis Semdeg

wamodgeba):P mefe erekles mze unda Caesvenos, saqarTvelo unda

gaukacrieldes, qarTvelis adgili monaTa bazarzea! alah! Sen

momimarTe xeli! (daiCoqebs da locvas iwyebs).

meSvide scena

mTiuleTis sofeli. eklesiis ezoSi, muxis qveS, saxeldaxelod

mowyobil taxtze zis erekle II. gars axvevian batoniSvilebi. dro: 1795

wlis seqtembris Sua ricxvebi.

erekle: almasxan, Svilo, ra ambavi moitanes mzveravebma?

almasxan batoniSvili: Jinvalamde Cavidnen, mters arsad Sexvedrian,

darajebi dauyenebiaT da ukan gamobrunebulan.

erekle: yizlarSi gagzavanilebis Tu ismis rame?

almasxan batoniSvili: jer adrea, mamav batono, erT kviraze

uadres ukan ver mobrundebian, isic, Tu mSvidobiT CaaRwies.

erekle: giorgis araferi SemouTvlia?

almasxan batoniSvili: batoniSvilma mSvidobiT CaaRwia Telavs,

qiziyelTa laSqaric Tan axlda, meti ara viciT ra.

erekle: sanam yizlaridan dabrunebulebi ambavs moitanen, aq

davrCebiT, Rames cixeSi gavaTevT.

almasxan batoniSvili: mere sad inebebT wabrZanebas, mamav batono!

Page 49: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

49

erekle: Telavs, almasxan, Telavs, TbilisSi albaT saSineli

mdgomareobaa! Tu daxocilebi droze ar damarxes, Savi Wiri gaCndeba

ueWvelad.

almasxan batoniSvili: mamav batono! nu gamirisxdebi, raRac minda

gkiTxo.

erekle: Tqvi, Svilo.

almasxan batoniSvili: rogor moxda, im saWurisma rom dagvamarcxa?

yarabaRidan dabrunebis Semdeg xom brZane, aRa-mahmad-xani omis dawyebas

ver gabedavso?

erekle: egre iyo, darwmunebuli viyavi, eWvi ar mepareboda.

almasxan batoniSvili: maS, ra moxda?

erekle: aRa-mahmad-xani Tbilisze laSqrobas mxolod erT

SemTxvevaSi gabedavda (erekle dafiqrdeba).

almasxan batoniSvili: ra SemTxvevaSi?

erekle: aRa-mahmad-xani darwmunebuli iyo, rom yizlarsa da

astraxanSi ganlagebuli rusis jari ar dagvexmareboda. oRond ar

vici, saidan Seityo es ambavi: rusTagan vinmem gaando, Tu misma

mzveravebma gaiges. kidev iyo erTi mizezi.

almasxan batoniSvili: ra mizezi?

erekle: Sevcdi mec, almasxan. rusTa umoqmedobiT daimedebulma

aRa-mahmad-xanma mTeli qveiTi jari, artileria da aRali datova da

Tbilisamde cxenosani jariT samjer nakleb droSi movida, vidre

velodi. amas ver warmovidgendi, eSmakobiT majoba. es rom mcodnoda,

nariyalasa da sxva cixeebs gavamagrebdi, cxenosani jariT cixis aReba

Znelia, SeuZlebelia, miT ufro mters saalyo zarbaznebi ar gaaCnda.

me ki brZola velze gavmarTe, velze brZola mterma qveiTi jaris

gareSec SeZlo. Tumca mainc SeiZleboda mtris Zleva...

almasxan batoniSvili: rogor?

erekle: Sen rom qiziyelebiTa da aragvelebiT aRa-mahmad-xanis

karvis mimarTulebiT Seutie, gaxsovs?

almasxan batoniSvili: asiode nabiji darCa karvamde, magram

TiTqmis cocxali aRaravin darCa Cems razmSi, vinc gadavrCiT, sul

yvelani daWrilebi viyaviT.

Page 50: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

50

erekle: kidev aTasi kaci, xuTasi kacic rom myoloda da SenTvis

momeSvelebina, aRa-mahmad-xani cocxali veRar gaaRwevda. bolo wuTamde

velodi qiziyelTa laSqars... dasvenebuli jaris Setevas mteri veRar

gauZlebda.

almasxan batoniSvili: batoniSvil giorgisTan ori macne mec

gavgzavne, arc erTi ar dabrunebula, sad gaqrnen, ar vici, miaRwies ki

batoniSvilamde?

erekle: mec Sikriks Sikrikze vgzavnidi, yvela ukvalod qreboda...

almasxan batoniSvili: nuTu gagzavnilTagan veravin miaRwia

batoniSvilamde?

erekle: ver miaRwies... me mama var da sxvagvarad ar SemiZlia

vifiqro... Senc nu gaivleb gulSi sxvagvar fiqrs... (mefe Rrmad

Cafiqrdeba, almasxans veRarc amCnevs).

merve scena

gatCino. imperator pavle I-is apartamentebi. darbazSi fanjarasTan

fexze dgas pavle I. dro: 1799 wlis Tebervali.

pavle I (zars darekavs, Semodis gvardiis oficeri): vice-kancleri

rogorc ki mova, Semovides!

oficeri: Tqveno imperatorobiTo udidebulesobav! ukve gelodebaT.

pavle I: sTxoveT! (pavle I savarZelSi CaeSveba).

(Semodis nikita panini, Tavs daukravs da gaCerdeba).

pavle I: dabrZandiT, nikita ivanes Zev! ra gqondaT mosaxsenebeli?

nikita panini: guSin, gvian RamiT, yizlaridan Sikrikma general

lazarevis werili moitana. generali gvatyobinebs, rom gardaicvala

qarTl-kaxeTis mefe erekle Teimurazis Ze.

pavle I (gamococxldeba): ra raodenobis jari hyavs general

lazarevs saqarTveloSi, SeiZleba Tu ara qarTl-kaxeTSi mefobis

gauqmeba, general knoringis an general lazarevis gubernatorad

daniSvna?

Page 51: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

51

nikita panini: erekles Semdeg taxtze misi ufrosi Svili giorgi

unda avides. Tqveni Tanxmobis dasadastureblad samefo niSnebi Tqven

unda gaugzavnoT. realurad Cven SegviZlia qarTl-kaxeTSi mefoba

gavauqmoT da general knorings an general lazarevs vubrZanoT

gubernatoris movaleobis Sesruleba. jari TbilisSi sakmarisia, Tu

ar ikmarebs, yizlaridan gadaviyvanT.

pavle I: maS, raRas elodebiT?

nikita panini: umjobesia, amjerad Tavi SevikavoT da taxtze giorgi

erekles Zis asvlas daveTanxmoT.

pavle I: ratom?

nikita panini: giorgi erekles Ze ukve Zlier avadaa, eqimi ambobs,

rom misi janmrTeloba sul ufro gauaresdeba, didxans ver

icocxlebs. garda amisa, giorgi erekles Ze dapirispirebulia

dedinacvalTan, darejan dedofalTan da ZmebTan. generali lazarevi

gvwers, rom giorgis mefobis SemTxvevaSi qarTl-kaxeTi kidev ufro

dauZlurdeba, samefo ojaxTan dapirispirebuli giorgi erekles Ze

qveynis marTvas ver SeZlebs da iZulebuli gaxdeba, Cvens imedad iyos.

qarTl-kaxeTis samefo umjobesia giorgi erekles Zis sikvdilis Semdeg

gavauqmoT, rac TiTqmis umtkivneulod moxdeba.

pavle I: dedofalma darejanma an Zmebma giorgi erekles Ze

taxtidan rom Camoagdon, rom moklan?

nikita panini: amaze ukeTes raimes Cven verc ki vinatrebT. rogorc

ki es moxdeba, maSinve samefos gavauqmebT.

pavle I: iranis pozicia ar gaSinebT?

nikita panini: aRa-mahmad-xanis mkvlelobis Semdeg ruseTis

imperiisTvis irani seriozul saSiSroebas aRar warmoadgens. osmaleTi

da evropis qveynebi rom ara, MmTels Crdilo-aRmosavleT irans

advilad davipyrobdiT.

pavle I: kavkasiis xazis ufross, samefo ojaxis wevrTa Soris

Tanxmoba ar Camovardes, general knorings miswereT, rom yoveli

SemTxvevisTvis mzad hyavdes erTi qveiTi da erTi cxenosani polki,

artileria. general lazarevs miswereT, yoveli Rone ixmaros, raTa

Page 52: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

52

giorgi erekles Zesa, amas CvenTvis SeiZleba Zalze cudi Sedegebi

mohyves.

nikita panini: Tqveno imperatorobiTo udidebulesobav! yvela zoma

miRebuli iqneba, giorgi erekles Ze qarTl-kaxeTis ukanaskneli mefe

iqneba, sul male ruseTis imperias kidev erTi gubernia – saqarTvelos

gubernia – Seemateba!

pavle I: iyos neba uflisa! gmadlob, nikita ivanes Zev! (nikita

panini Tavs daukravs da gadis).

mecxre scena

varcixe. imereTis mefis sazafxulo rezidencia. aivanze zis imereTis

mefe solomon II, gverdiT uzis solomon lioniZe.

dro: 1799 wlis zafxuli.

solomon II: Tavado! did safrTxeSi Cagigdia Tavi, mefe giorgis

ukiTxavad rom gadmosulxar imereTs.

solomon lioniZe: mocda aRar SeiZleba, xelmwifev, iRupeba qveyana,

papaSenis, sulkurTxeuli mefe erekles mier gadaxdili umaravi omiT

SenarCunebuli qveyana iRupeba!

solomon II: mefe erekles dasaflavebis Semdeg TbilisSi aRar

vyofilvar, zogi ram vici, bevri ambavi Cvenamde ar modis.

solomon lioniZe: mefe giorgi dedofal darejansa da Zmebs ver

mourigda, ufro sworad rom vTqvaT, arc ki ucdia morigeba. arc vici,

rusebma Caunerges SiSi Tu sxva vinmem, magram es kia, rom samarcxvino

ambavi xdeba. mefe TbilisSi lekTa razmis TanxlebiT dabrZandeba.

Zmebs ar ikarebs, Tumca arc isini iwuxeben Tavs, TbilisSi iSviaTad

Cndebian. mefesTan TiTqmis mudmivad imyofebian ruseTis jaris meTauri

generali lazarevi da ruseTis warmomadgeneli mefis karze –

kovalenski. ras TaTbiroben, aravin icis.

solomon II: ufliswuli daviT Tu exmareba mamas samefo saqmeTa

gangebaSi?

Page 53: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

53

solomon lioniZe: erTxel vkiTxe, magram ugunebod mipasuxa: mama

rusebTan TaTbirobs, me arafers mekiTxebao!

solomon II: mefe giorgi Tu xvdeba, ras apireben rusebi, generali

lazarevi da kovalenski ki ara, peterburgSi ras dausaxavT miznad?

solomon lioniZe: xelmwifev! didi mixvedra ar unda, ras apireben.

mefe erekles gardacvalebiT dairRva is ukanaskneli zRude, romelic

qarTl-kaxeTSi mefobis gauqmebas uSlida xels. rusebi axla mefobas

maSin gaauqmeben, roca moisurveben. vfiqrob, mefe giorgis

gardacvalebas elodebian.

solomon II: nuTu dedofali darejani, mefe giorgi da

ufliswulebi ver grZnoben safrTxes?!

solomon lioniZe: safrTxis SegrZneba rom ar hqondaT, es

krwanisis brZolis dros gamomJRavnda, safrTxe rom egrZnoT, aRa-

mahmad-xani ver gvZlevda da am dReSic ar CavcvivdebodiT.

solomon II: mteri mudam erTi da imave mizezis gamo gvamarcxebs –

Cven Soris arsebul SuRlsa da mtrobas iyenebs.

solomon lioniZe: asea, aqeT momavalma qarTlSi erTi Cemi

mokeTisagan metad cudi ambavi Sevityve. qsnis erisTavi da kidev

sxvebic general lazarevTan misulan da Txovna miurTmeviaT.

solomon II: rao, ra gvindao?

solomon lioniZe: qarTlis samefo aRadgineT da Cven da Cveni mefe

ruseTis qveSevdomebi gavxdebiTo.

solomon II: gagiJdnen?!

solomon lioniZe: albaT generali lazarevi qarTlis Tavadebis

Txovnas mefe giorgis aCvenebda da sul mTlad daafrTxobda.

solomon II: batoniSvilebs Tu Sexvdi, ras apireb?

solomon lioniZe: xelmwifev! me swored iulon da farnaoz

batoniSvilebis davalebiT geaxeliT, aleqsandre batoniSvilic am

azrisaa. mefe giorgi sul avadmyofobs. aSkaraa, rusebi mis sikvdils

elian. SeiZleba, manamde yvela batoniSvili daapatimron, bevr sxvasac

gadaswvdnen, maT Soris – mec. qarTli da kaxeTi rusebs

winaaRmdegobas ver gauwevs: TbilisSi, TelavSi, gorSi, suramSi,

Page 54: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

54

duSeTSi rusis jari dgas. Tu Tqveni neba iqneba, batoniSvilebi

iuloni, farnaozi da levani imereTSi gadmovlen, aq Seafareben Tavs.

solomon II: batoniSvilebs Cemi dasturi gadaeciT!

solomon lioniZe: xelmwifev! mefe erekles STamomavlobaSi

mxolod Tqven SegiZliaT winaaRmdegoba gauwioT rusebs, Tqven unda

gaaerTianoT amer-imeri, mefe erekles yvela erTguli qveSevdomi

Tqvens erTgul qveSevrdomad iguleT!

solomon II: uflis nebaa yvelaferi!

solomon lioniZe: xelmwifev! me SeiZleba cocxali veRar mixiloT.

muxlmodrekili gevedrebiT (daiCoqebs), damijereT da sxvebic

daarwmuneT: rusi saqarTveloSi imaze gacilebiT did borotebas

Caidens, rac saukuneebis manZilze yizilbaSma da osmalom dagvatexes

Tavs.

solomon II: (fexze wamoayenebs solomon lioniZes): Tavado! mec

vuwyi: rusi did ubedurebas daatrialebs saqarTveloSi. Cvenma mefeebma

da xalxmac yizilbaSTan da osmalebTan brZola kargad iswavles da

amitomac movigeT Cven es omi. Cveni ubedureba isaa, rom Cven rusTan

brZola ar viciT, amitomaa, rom qarTl-kaxeTis samefo ukanasknel

dReebs iTvlis, amitomaa, rom gulxeldakrefili SevyurebT am

ubedurebas. sanam eri da beri ar mixvdeba, ra safrTxe gvemuqreba

rusisagan, xsnis gza ar gamoCndeba. sanam russ moyvared CaTvlian,

manam rusi iboginebs saqarTveloSi. es Wiri Zneli mosaxdeli iqneba!

(oriveni toveben aivans).

meaTe scena

Tbilisi. sionis sakaTedro taZari. taZari savsea xalxiT.

sakurTxevlis karis axlos, marjvniv dganan: batoniSvili daviTi da

sxva batoniSvilebi, kavkasiis xazis ufrosi generali knoringi,

ruseTis jaris sardali saqarTveloSi, generali lazarevi, ruseTis

warmomadgeneli qarTl-kaxeTis samefo karze,kovalenski. maT ukan

dganan qarTlisa da kaxeTis Tavadebi, moqalaqeebi. sakurTxevlis karis

Page 55: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

55

axlos, marcxniv dganan: dedofali darejani, dedofali mariami,

batoniSvilTa meuRleebi. taZris ezo savsea xalxiT. taZari da ezo

rusis jaris alyaSia. dro: 1802 wlis 12 aprili.

(taZris svetTan axlos Cumad saubroben Tavadebi – konstantine

ColoyaSvili, elizbar jandieri da daviT andronikaSvili).

konstantine ColoyaSvili: kaTolikos-patriarqi mobrZanda?

elizbar jandieri: mobrZanda, sakurTxevelSia.

konstantine ColoyaSvili: aleqsandre batoniSvili ara Cans.

daviT andronikaSvili: amboben, rusebi cudi TvaliT uyurebeno,

albaT dRes arc gamoCndeba.

elizbar jandieri: ra undaT, risTvis Segvyares?

daviT andronikaSvili: ruseTis xelmwifis manifesti unda

waikiTxon...

elizbar jandieri: Tavado daviT, Tavado konstantine, gareT

gavideT, rusis jaris taZris ezoSi Semosvla cudad meniSna, karebTan

davdgeT, iqidan movusminoT (gadian).

(Tavadebi taZris karebTan dadgebian. manifestis kiTxva daiwyo).

konstantine ColoyaSvili: rusulad kiTxuloben, verafers

gavigebT, vinme rusulis mcodne unda vnaxoT.

(manifestis kiTxva dasrulda. konstantine ColoyaSvili Tvals

mohkravs taZridan gamosul mRvdels).

konstatine ColoyaSvili: mamaO ioane! rao, ra gaigeT, ra mindao,

rusT xelmwifem? (Tavadebi gars Semoexvevian mRvdels).

mama ioane: cudi ambavi, Svilebo, cudi ambavi! rusT xelmwifem

mefoba mogvispo, bagrationebi aRar iqnebian Cveni xelmwifeni. Cven

yvelani rusT xelmwifis ymebi vxdebiT, rusebi ganageben awi Cvens

qveyanas.

elizbar jandieri: rogor, traqtatSi xom weria, mefoba saukunod

SenarCundebao?

mama ioane: ki weria, magram axali imperatori gveubneba: TqvenTvis

ase sjobia, mefe ar gindaTo!

(taZridan aCqarebuli nabijiT gamodis kaxeli Tavadebis jgufi).

konstantine ColoyaSvili: ra moxda, saiT gagiweviaT!

Page 56: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

56

daviT vaCnaZe: rusma generalma brZana, daiCoqeT da ruseTis

imperatoris erTgulebaze daificeTo! ver eRirsebian amas! Tavado, Cven

kaxeTSi vbrundebiT, Tqven rasa iqmT?

konstantine ColoyaSvili: Cvenc movdivarT! yvelani xidTan

SevikriboT, cal-calke nu daviZvrebiT, SeiZleba gzad Cagvisafrdnen!

meTerTmete scena

metexis xidTan Sekrebilia asamde kaci, ZiriTadad kaxeli Tavadebi,

aznaurebi da maTi mxleblebi.

dro: 1802 wlis 12 aprili.

(yvelani aRelvebulebia rian, jguf-jgufad dgaganan, saubroben.

SekrebilT miuaxlovdeba mama ioane).

elizbar jandieri: mamao ioane! Cven rusT xelmwifis erTgulebaze

ar davificebT, Tu amas omi mohyveba, mohyves, davixocebiT da ar

davificebT! Cven aravis arafers vecilebiT, sisxli Tu daiRvara, Cvens

kiserze ar iqneba es codva. Tqveni locva-kurTxeva Zalas Segvmatebs,

mamao!

mama ioane (jvars aRmarTavs): RmerTma daglocoT! Znel da

saxifaToO gzaze aprebT Sedgomas, Svilebo! ukiduresi gaWirvebis,

uimedobis Jamsac ki gaxsovdeT, Tqveni saqme kurTxeulia uflisagan:

simarTlisaTvis mebrZoli RvTis samsaxurSia da RmerTi arasdros

miatovebs mas. CvenTan ars RmerTi!

yvelani erTad: ars da iyos!

mama ioane: mec TqvenTan movdivar, Svilebo! Cemi sisxlic iq

daiRvaros, sadac samSoblosaTvis wamebulTa sisxli daiRvreba!

meTormete scena

sofeli aragvis xeobaSi. xevisberis saxli, darbazSi sawolze wevs

xevisberi RvTiso. ZilburanSia. xevisbers gamoecxadeba mefe erekle II.

dro: 1804 weli

Page 57: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

57

RvTiso: mefe erekle?!

erekle: ho, me var, xevisbero!

RvTiso: xelmwifev, jari Sevyaro? vinc davrCiT, sam dReSi qalaqs

viqnebiT! oms rodis apireb?

erekle: omi ar iqneba, xevisbero, me oms movrCi! awi, Tu iqneba,

uCemod unda iomoT! (xevisbers gaaxsendeba, rom erekle ukve

gardacvlilia, mixvdeba, rom suli gamoecxada, daibneva).

RvTiso: aragvelebiT mobrZandiT, mefev?

erekle: marto movedi, aragvelebic morCnen oms!

RvTiso: Cven, vinc aqa varT, oms ar movrCenilvarT! uomrad, aba,

rogor iqneba? me imasac vnaRvlob, krwanisis omSi rom ver gamovyev

aragvelebs.

erekle: ramdeni wlisa xar, xevisbero?

RvTiso: oTxmocdaaTs gadavabije.

erekle: ukve moxucebuli xar, aba, rogor unda gamohyolodi

aragvelebs?

RvTiso: netav gamovyolodi, aseT sicocxles merCia, krwanisis

velze movekali mters!

erekle: me msayvedurob?

RvTiso: mefe erekles saxeli wmidaa MmTaSi, sayveduri ar iTqmeba!

erekle: qveyana xom me Cavagde am yofaSi?

RvTiso: yvelaferi uflis nebaa!

erekle: maS, me augad ar maxseneben?

RvTiso: ara, mefeo!

erekle: aragvelebTan erTad Tu mixsenieben locvebSi, xatobaSi,

purobas?

RvTiso: me egre gixsenieb, mefeo, ise ki wesi araa... mefe,

gvirgvinosani, calke, da gansakuTrebulad moixsenieba.

erekle: gmadlob, xevisbero! egre momixsenie, sxvebsac ase gadaeci:

mefis saTxovaria-Tqo!

RvTiso: omis gareSe ar iqneba, mefeo! waaxdina rusma qveyana. egaa

cudi, romL rusTan omi ar viciT!

Page 58: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

58

erekle: iswavliT! swavlac ar gindaT. aragvelebma rom omi qnes

krwanisis velze, omebSi davberdi da egeTi ara menaxa ra!

RvTiso: kargi omi bagrationis gareSe ar iqnebis!

erekle: mefis gareSe rom darCiT, Cemi bralia, RmerTi giCvenebT

xsnis gzas!

RvTiso: aki giTxar, mefeo, Seni brali araferia, uflis nebiT xdeba

yvelaferi!

erekle: xevisbero! me RmerTma Semindo yvela codva!

RvTiso: adre ratom ar miTxar?

erekle: me amis saTqmelad ar movsulvar, sxva saTxovari maqvs!

RvTiso: ra saTxovari?

erekle: aragvelebis sisxli Seminde!

RvTiso: xelmwifev! RmerTma Segindo da me, ubralo xevisbers, raRa

Sendobas mTxov? ar egebis egre!

erekle: me RmerTma yvela codva Semindo, magram aragvelebis

sisxlis Sendobas Sengan viTxov!

RvTiso (dafiqrdeba da Semdeg ityvis): Tu asea, ufalma Segindos!

(xevisbers gamoeRviZeba, miixed-moixedavs, mefe erekles versad

dainaxavs, karebisaken gaixedavs. karebSi dgas Soridan mosuli sxva

xevisberi).

RvTiso (wamodgeba): mSvidobiT moxved, giorgi! ra ambavi moitane,

RamiT gzas ratom daadeg, Tavi xifaTSi ratom Caigde?

giorgi: mSvidobiT moved, Tu amas mSvidoba hqvia! xevisberTa Soris

Sen xar uxucesi, Sens sityvas didi fasi aqvs. laSqari ikribeba,

rusebTan oms vapirebT, xuTi xevisberi gareT gelodeba.

RvTiso: movdivar! (Seimoseba. iaraRs aisxams).

giorgi (dafiqrebuli): sanam xatSi avalT da bWobas daviwyebdeT,

erTi ram unda giTxra...

RvTiso: ra unda miTxra, me ukve gadawyvetili maqvs, wuxel mefe

erekle gamomecxada, mivxvdi, rusebTan omi iqneboda!

giorgi (gakvirvebuli): xom araferi ubrZanebia mefes, raime xom ar

uTxovia?

RvTiso (gakvirvebuli): ratom mekiTxebi, mefes ra unda eTxova?

Page 59: mefe erekles wuTisofeli - sangu.ge · PDF filemama Teodore – kaTolikos-patriarqis, ... Teimurazi Senze gamocdilia, Sen mas daujereb, erTad imefebT. qarTlis Tavadebs rom SiSi hqondeT,

59

giorgi: Cemianad eqvsi xevisberi geaxeliT. gaocebulni varT,

yvelas, uklebliv, mefe erekle gamogvecxada da aragvelTa sisxlis

Sendoba iTxova!

RvTiso (gakvirvebuli): SeundeT?

giorgi: yvelam SevundeT!

RvTiso (dafiqrebuli): mec Sevunde!

(garedan ismis laSqruli. xma TandaTan Zlierdeba, yvela xevisberi

darbazSi iyris Tavs, muxls moiyrian da wmida giorgis xatis win

locvas iwyeben).

farda

(meore moqmedebis dasasruli).

D


Recommended